شکل‌گیری گفتمان سیاسی از واقعه عاشورا در دوران معاصر ایران تا دوره انقلاب اسلامی با تاکید بر اندیشه‌های امام خمینی(ره)

هدف: با بررسی گفتمان جریانات اجتماعی در دوران معاصر ایران می‌توان دو گفتمان سنتی و گفتمان سیاسی را در مواجهه با واقعه عاشورا تشخیص داد. گفتمان سنتی با تاکید بر جنبه‌های عاطفی و احساسی وقایع کربلا به تاثیرات فردی آن توجه دارد، و گفتمان سیاسی ضمن بهره‌گیری از عناصر عاطفی، عمدتاً توجه خود را به برداشت‌های سیاسی و تاثیرات اجتماعی آن معطوف می‌دارد و کارویژه‌ای انقلابی را در درون آن می‌جوید. با نگاهی تاریخی به دو رویکرد مذکور می‌توان دریافت که شکل‌گیری گفتمان سیاسی دارای سابقه‌ای طولانی نمی‌باشد و ظهور آن را باید در حوادث پس از مشروطه جست و جو نمود؛ که بدون تردید امام خمینی(ره) بیشترین نقش را در این مسیر داشته است. از این‌رو مقاله حاضر کوشیده است تا چگونگی شکل‌گیری گفتمان سیاسی از واقعه عاشورا در دوران معاصر را با تاکید بر اندیشه‌های امام خمینی(ره) مورد بررسی قرار دهد. روش‌شناسی پژوهش: در مقاله پیش‌رو با در نظر داشتن چارچوب نظریه و روش تحلیل گفتمان لاکلائو و موفه و با بهره‌گیری از اسناد و منابع تاریخی به تحلیل و بررسی چگونگی شکل‌گیری گفتمان سیاسی از واقعه عاشورا در دوران معاصر پرداخته شده است. یافته‌ها: یافته‌های این مقاله نشان می‌دهد که در گفتمان سیاسی مفاهیمی چون امر به معروف و نهی از منکر، تقیه و انتظار فرج حول دال مرکزی مبارزه و قیام در گفتمان سیاسی از عاشورا مفصل‌بندی شده‌اند در حالی‌که در گفتمان سنتی این مفاهیم حول دال محوری تعبد و عبادت مفصل‌بندی می‌شدند.نتیجه‌گیری: تحولات سیاسی- اجتماعی در دوران معاصر ایران موجب تغییر در هویت دال‌های مرکزی اندیشه سیاسی عالمان شیعه و در نتیجه شکل‌گیری گفتمان سیاسی از عاشورا گردیده است.

formation of political discourse from the event of ashura in contemporary iran to the period of the islamic revolution؛ with emphasis on the thoughts of imam khomeini

by examining the discourse of social currents in contemporary iran, one can distinguish between traditional and political discourse in the face of the ashura event. traditional discourse emphasizes its individual effects by emphasizing the emotional aspects of the events of karbala, and political discourse, while using emotional elements, focuses mainly on its political perceptions and social effects, and seeks revolutionary features within it. a historical look at these two approaches shows that the formation of political discourse does not have a long history and its emergence should be sought in the post-constitutional events, which undoubtedly imam khomeini has played the greatest role in this direction. therefore, this article has tried to examine how the political discourse of the ashura event was formed in the contemporary era with emphasis on the thoughts of imam khomeini. in this regard, using historical books and sources, analysis and study of information is collected and with the framework of the theory and method of analysis of laclau and mouffe discourse, the hypothesis is emphasized that socio-political developments change the identity of the central signs of political thought of shiite scholars and as a result, political discourse has been formed since ashura. the findings of this article show that in political discourse, concepts such as enjoining the good and forbidding the evil, piety and waiting for the vulva are elaborated around the central sign of struggle and uprising in the political discourse of ashura, while in traditional discourse these concepts revolve around the central sign of worship. they were elaborating.