الگوی جمهوری اسلامی و مسئله اولی ‌الامر در منظومه فکری و اندیشه سیاسی خرقانی

هدف: در پژوهش حاضر سعی شده است تا ضمن ارائه توصیفی اجمالی از زندگی، زمانه و آثار خرقانی، به فعالیت‌ و کنش‌های سیاسی خرقانی پرداخته شود. این موضوع سوای اینکه به درک نسبت بین عمل (کنش) و نظر (اندیشه) در ارتباط با خرقانی کمک می‌کند، می‌تواند به مثابه مقدمه‌ای بر فهم مختصات فکری او در دو عرصه «خوانش وی از اسلام» (اسلام‌شناسی) و «اندیشه سیاسی او در حوزه شکل، ماهیت و ساختار حکومت و مشخصات حاکم اسلامی» که بخش اصلی پژوهش حاضر را در‌بر می‌گیرد، در نظر گرفته شود.روش‌شناسی پژوهش: روش مورد استفاده در این پژوهش، تاریخی- تحلیلی بوده و از ابزارهای کتابخانه‌ای، اسنادی، منابع الکترونیکی و پایگاه­های اینترنتی برای گردآوری داده‌ها استفاده شده است.یافته‌های پژوهش: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که تفسیر سیاسی خرقانی از مشخصات حاکم اسلامی در قالب «اولی‌الامر انتخابی» و الگوی مطلوب حکومت در قالب نوعی «نظام جمهوری اسلامی» در عصر غیبت، مهم‌ترین نوآوری او و به مثابه سرآغاز راهی نو در نظریات جدید در فقه و اندیشه سیاسی شیعه است که می‌توان امتداد آن را تا انقلاب اسلامی و تشکیل نظام جمهوری اسلامی در ایران پی‌گرفت.نتیجه‌گیری: اگرچه مباحث خرقانی در حوزه اندیشه سیاسی و ترسیم الگوی مطلوب حکومت اسلامی در عصر غیبت از دقت و صراحت چندانی برخوردار نیست و عموما به ذکر کلیّات اکتفا می­کند، با این وجود نوآوری او در حوزه اندیشه سیاسی ذیل ویژگی‌های حاکم اسلامی در قالب «اولی‌الامر انتخابی» و ساختار حکومت اسلامی ذیل نوعی «جمهوری اسلامی» قابل ملاحظه است.