مطالعه مقایسه‌ای عقلانیت انقلاب‌ اسلامی در اندیشه و عمل شهیدبهشتی و آیت‌الله مصباح‌یزدی

هدف: این مقاله چگونگی بازتاب عقلانیت انقلاب اسلامی را در نظام معرفتی و منطق عملی شهید بهشتی و آیت‌الله مصباح‌یزدی به‌عنوان دو تئوری پرداز شاخص انقلاب اسلامی مطالعه می کند. روش‌شناسی پژوهش: بررسی مواضع متفکران منتخب در چارچوب تحلیل تطبیقی و مقایسه ای با بهره‌گیری از روش اسنادی در گردآوری اطلاعات، صورت پذیرفته و در نهایت چگونگی تبلور عقلانیت انقلاب اسلامی در اندیشه و عمل هر کدام با یکدیگر مقایسه شده است. یافته‌ها: این دو متفکر کوشیده اند مساله‌ها و نیازهای زمانه خود را خارج از سیطره ساختاری عقلانیت مدرن، برپایه خوانشی اجتماعی از مکتب اسلام صورت‌بندی کرده و برای حل آن ها دست به ابداع بزنند؛ تا جایی‌که در پیشبرد نهضت اسلامی مساله رهبری اجتماعی در اندیشه شهید بهشتی برجسته می‌شود حال آن‌که در اندیشه آیت‌الله مصباح یزدی اصالت با مساله شناخت و اصلاح آن است که هر یک صورت‌بندی‌های متفاوتی از عقلانیت انقلاب اسلامی را در حوزه عمل و اعتباریات اجتماعی پیش می کشد. نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این مقایسه حاکی از آن است که با دو رویکرد عقلانی در انقلاب اسلامی مواجه هستیم که یکی با محوریت مساله شناخت و راهبرد تعلیم و تربیت معطوف به ایجاد اشتراک نظر بر سر مبادی، مبانی و غایات، بر آن است تا در عقاید و اعمال آحاد اعضای جامعه، جانب وحدت را نگه‌‌‌‌دارد و دیگری با اهتمام به طراحی مجاری رفتن از مبادی به سمت غایات، جذب و هضم کثرت در جریان کنش‌های اجتماعی هم‌ سو و هم‌افزا را ذیل رهبری اجتماعی دنبال می‌ کند.

A Comparative Study of the Rationality of the Islamic Revolution in the Thought and Action of Shahid Beheshti and Ayatollah Mesbah yazdi

Purpose:This essay studies how the rationality of the Islamic Revolution is reflected in the epistemic system and practical logic of Shahid Beheshti and Ayatollah Misbah Yazdi as the two popular theorists of the Islamic RevolutionResearch Methodologies:For the study of the approaches and ideas of these thinkers, comparative analysis has been used and finally the reflection of the rationality of the Islamic Revolution in the epistemic system and practical logic of Shahid Beheshti and Ayatollah Misbah Yazd has been compared.Findings: These two thinkers have tried to formulate the problems and needs of their age outside the structural domination of modern rationality, based on a social reading of the school of Islam to have innovation in solving them; to the extent that in the advancement of the Islamic movement, the issue of social leadership is highlighted in the thought of Shahid Beheshti, while in the thought of Ayatollah Mesbah Yazdi, the centrality of cognition and reforming it, is highlighted; each of which proposes different formulations of the Islamic Revolution in the field of action and social rules.Conclusion:The results indicates that we are confronting with two rational approaches in the Islamic Revolution; one of which focuses on the issue of cognition and education strategy aimed at creating a consensus on the principles, foundations and ends, intends to make unity in the beliefs and actions of individuals and the other with designing the paths from the beginning to the end, pursues the absorb and the integration of multiplicity and differences in harmonious social activities under social leadership.