واکاوی مفهوم حقوق بشر در نواندیشی دینی معاصر؛ بررسی تطبیقی اندیشه امام‌خمینی و ابوالاعلی مودودی

امروزه مباحث مربوط به حقوق بشر، نه تنها یکی از موضوعات بسیار مهم در جوامع علمی دنیا به‌شمار می‌رود، بلکه اهمیت فراوانی در جوامع بشری به لحاظ فرهنگی، اجتماعی، حقوقی، اخلاقی و مخصوصاً سیاسی دارد. با توجه به جامعیت دین اسلام در تدوین قواعد زندگی انسان، به مولفه‌ حقوق بشر به‌عنوان یک اصل مهم توجه شده است. جریان نواندیشی دینی در جهان اسلام، توجه ویژه‌ای به ارائه قرائت جدید از اسلام مبتنی بر مقتضیات امروزی جوامع اسلامی هم در حوزه تشیع و هم تسنن دارد. از جمله متفکرین این جریان، امام‌خمینی و ابوالعلی مودودی هستند که به مساله حقوق بشر در آثار خود پرداخته اند. مساله نوشتار حاضر واکاوی مبانی و مصادیق حقوق بشر در اندیشه این دو متفکر می‌باشد. علی‌رغم تعلق این دو اندیشمند به دو جریان متفاوت اسلام‌گرایی یعنی شیعه و اهل‌سنت، صورت‌بندی نظریاتشان در باب حقوق بشر، در برخی موارد هم‌چون آزادی، کرامت انسانی، حقوق بشر، عدالت و همسو می باشد؛ هرچند توجه به زنان و کرامت آنان به عنوان یکی از مصادیق حقوق بشر، تنها در اندیشه امام‌خمینی مورد توجه قرار گرفته است. مساله نوشتار حاضر واکاوی مبانی و مصادیق حقوق بشر در اندیشه این دو متفکر می‌باشد. علی‌رغم تعلق این دو اندیشمند به دو جریان متفاوت اسلام‌گرایی یعنی شیعه و اهل‌سنت، صورت‌بندی نظریاتشان در باب حقوق بشر، در برخی موارد هم‌چون آزادی، کرامت انسانی، حقوق بشر، عدالت و همسو می باشد؛ هرچند توجه به مقوله زنان و اقلیت های مذهبی در اندیشه امام از جایگاه فطری بشر سبب شده تا حقوق بشر در اندیشه امام دربرگیرنده سایر ادیان نیز باشد