مفهوم شناسی و تهدیدات ناسیونالیسم از منظر آیت الله خامنه‌ای

ناسیونالیسم به مثابه یکی از ایدئولوژی های تاثیرگذار در قرن نوزده و بیستم، از سوی متفکران مختلف مورد بازبینی و ارزیابی قرار گرفته است و عموماً گرایش افراطی این ایدئولوژی نیز مورد انتقاد جامعه جهانی و اندیشمندان قرار گرفته است. در این میان، رهبر انقلاب اسلامی در بیانات و پیام های خویش نسبت به این گرایش قومی و میهنی در جوامع اسلامی اشاراتی داشته اند که به صورت عمده، آسیب شناسی و ارائه راهبردهای برون رفت از آسیب های ملی گرایی افراطی بوده است. از این رو، مقاله حاضر تلاش دارد با بهره گیری از روش تحلیل مضمون و مطالعات اسنادی به این سوال پاسخ دهد؛ ناسیونالیسم از منظر آیت الله خامنه ای دارای چه بار معنایی است و گرایشات ملی گرایی افراطی چه تهدیداتی برای جهان اسلام دارد؟ یافته های مقاله نشان می دهند که تیپولوژی ناسیونالیسم در منظومه فکری آیت اله خامنه ای، شامل دو بخش ناسیونالیسم مثبت و ناسیونالیسم منفی می باشد که وجوه افراطی این ایدئولوژی، تاکید بر اشتراکات قومی، زبانی، خونی و... می باشد که به دور از احساسات دینی و معنویت گرایی است. برخی از تهدیدات ناسیونالیسم برای جهان اسلام عبارت از؛ دور کردن ملت ها از یکدیگر، تشدید اختلافات قومی و فرقه ای در جهان اسلام، تضعیف استحکام ساختار قدرت کشورهای اسلامی، اضمحلال هویت اسلامی و دینی، تضعیف معنویت در جوامع اسلامی و غیره می باشد که بی توجهی حاکمان اسلامی نسبت به آنها، می تواند جهان اسلام را با معضلات عدیده ای مواجه سازد.