بررسی نقش اندیشه ورزان دینی در انقلاب اسلامی ایران با تکیه بر رهیافت های فرهنگی(بازخوانی سنت)

شناخت علل ایجاد انقلابهای بزرگ سیاسی از قبیل انقلاب اسلامی ایران از اهمیت بالایی در جامعه شناسی سیاسی برخوردار است. تا پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 ، جامعه شناسان انقلاب اساساً بر نقش عوامل ساختاری در ایجاد انقلابها تمرکز داشتند . تحت تاثیر انقلاب اسلامی تحولی در نظریه پردازی انقلابها به وجود آمد و نقش عوامل فرهنگی در ایجاد انقلابها برجسته گردید . در این مقاله با بهره گیری از نظریه « کارگزار فرهنگ» اریک سلبین به این مساله پرداخته ایم که اندیشه ورزان دینی به عنوان کنشگران اصلی عرصه فرهنگ چه نقشی در انقلاب اسلامی ایفا کردند . در راستای سوال مطروحه ، این فرضیه مورد سنجش واقع شد که «اندیشه ورزان دینی از جمله دکتر علی شریعتی ، استاد مطهری و امام خمینی (ره) با بهره گیری از ظرفیتهای دینی اسلام (مذهب تشیع) و تبدیل «اسلام به مثابه فرهنگ» به «اسلام به مثابه ایدئولوژی» نقشی اساسی در ایجاد انقلاب اسلامی ایفا کردند» . با رجوع به منابع معتبر مکتوب ، فرضیه مورد سنجش قرار گرفت . یافته های تحقیق حاکی از آن است که اندیشه ورزان انقلاب اسلامی با بهره گیری از فرصت هایی که به دلیل مهندسی فرهنگی غرب گرایانه (مبتنی بر سکولاریسم ، شبه مدرنیسم و ناسیونالیسم باستان گرا) در دوره پهلوی ایجاد شد و باز تفسیر انقلابی از مذهب تشیع و خلق فرهنگ مقاومت زمینه ذهنی انقلاب اسلامی را فراهم ساختند .

The role of the religious ideologues in the Islamic revolution of Iran, based on the cultural approach(reinterpretation of tradition)

Title: The role of the religious ideologues in the Islamic revolution of Iran, based on the cultural approach Author: Asghar Partovi (reinterpretation of tradition) Abstract: Understanding the causes of the great political revolutions, such as the Islamic Revolution of Iran, is very important in the political sociology.Till the victory of the Islamic revolution of Iran in1979, the researchers, basically focused on the role of the structural causes in the revolutions. Influenced by the Islamic Revolution, a change occurred in the theorizing of revolutions, and the outstanding role of the cultural factors in creating the revolutions has been appeared. The main question in this article is the role of the religious ideologues as the main actors of the cultural field in forming the Islamic revolution, based on Eric Selbin’s “agentculture” theory. Related to the research question, the hypothesis is that “the Religious ideologues such as Shariati, Motahhari and Imam Khomeini, played a key role in making the Islamic revolution of Iran, by using the potentials of Islam and turning “Islam as a public culture “to “Islam as an ideology”. In order to change Islam as a public culture to Islam as an idealogy, Islamic and Shia concepts were represented by the religious thinkers and also they used the symbols and historical collective memories, to present Islam as fullblown sociopolitical ideology. They also have combined nationalism and Islam to present the “west” instead of “Islam” as the “other ideology” of the “national identity”.In addition by creating concepts and culture of resistance, they prepared public perceptions to fight against the oppression, secularism and dependency which in turn made the Islamic revolution of 1979. The research results indicated that the religious ideologues by using the opportunities based on the westoriented cultural engineering (secularism, semimodernism, ancient nationalism) in Pahlavi era, the revolutionary interpretation of Islam and creating the culture of resistance, brought out the public perceptions for the Islamic revolution.