بررسی تغییرات بیوشیمیایی میزان ترپنوئیدها، مقدار و عملکرد اسانس گیاه دارویی نعناع فلفلی (mentha piperita l.) تحت تاثیر تیمارهای باکتریایی و قارچی در شرایط گلخانه‌ای

در این تحقیق، اثر باکتریهای ریزوسفری محرک رشد گیاه و قارچهای میکوریز آربوسکولار بر درصد، عملکرد و ترکیب شیمیایی اسانس اندام هوایی گیاه دارویی نعناع فلفلی، در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در سال 1389 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه بررسی شد. تلقیح با سه گونه باکتریایی از گروه باکتریهای ریزوسفری محرک رشد گیاه (ازتوباکتر، باسیلوس و سودوموناس)، سه گونه قارچ میکوریزی (گلوموس موسه، گلوموس اینترارادیسز و گلوموس فسیکولاتوم) و تیمار بدون تلقیح باکتریایی و قارچی (شاهد) تیمارهای آزمایشی بودند. نتایج حاکی از این بود که بیشترین درصد حجمی اسانس (77/2 درصد) و عملکرد (259/0 میلیلیتر در گلدان) به ترتیب به تیمار گلوموس فسیکولاتوم و سودوموناس تعلق گرفت. آنالیز شیمیایی اسانس نشان داد که در تمامی تیمارها ترکیبهای غالب اسانس منتول، منتون، ایزومنتون، 1,8 سینئول، پولگون و منتوفوران بودند. بیشترین مقدار منتول (27/42 درصد)، منتون (33/19 درصد)، ایزومنتون (77/16 درصد)، 1,8 سینئول (16/10 درصد)، پولگون (34/7 درصد) و منتوفوران (61/6 درصد) به ترتیب در تیمارهای شاهد، گلوموس موسه، باسیلوس، ازتوباکتر، گلوموس اینترارادیسز و سودوموناس به دست آمد. همچنین، مقایسه ترکیبات ترپنی نشان داد که مقدار مونوترپنهای اکسیژنه با کاربرد تیمارهای گلوموس موسه، گلوموس فسیکولاتوم، باسیلوس و سودوموناس و مونوترپنهای هیدروکربنه با کاربرد تیمارهای گلوموس فسیکولاتوم، گلوموس اینترارادیسز و ازتوباکتر افزایش یافت. مقدار کلی مونوترپنها و سزکوئی ترپنهای هیدروکربنه در تمام تیمارها افزایش نشان داد. بهطور کلی، نتایج بیانگر آن است که تیمارهای قارچی و باکتریایی مختلف، اثرهای متفاوتی بر ترکیبات شیمیایی اسانس نعناع فلفلی دارند. بنابراین، با توجه به نیاز صنایع مختلف به اسانس نعناع فلفلی با ترکیب شیمیایی مشخص، میتوان پیشنهاد نمود که تلقیح این گیاه با تیمارهای باکتریایی و قارچی برای به دست آوردن ترکیب شیمیایی مورد نظر انجام شود.