اثر سطوح فسفر و بور بر عملکرد، اجزای عملکرد و کیفیت دانه دو رقم کلزا در شرایط کشت گلخانه‌ای

به منظور ارزیابی اثر سطوح مختلف فسفر و بور بر عملکرد، اجزای عملکرد، کیفیت دانه (پروتئین و روغن) و مقدار فسفر و بور کلزا (brassica napus l.)، آزمایشی گلخانه ای (با هدف حذف سایر عوامل محیطی موثر بر پارامترهای رشد، که در مزرعه قابل کنترل نیستند) مرکب از دو رقم کلزا (طلایه و زرفام)، سه سطح فسفر (صفر، 25 و 50 میلی گرم بر کیلوگرم) و سه سطح بور (صفر، 2 و 4 میلی گرم بر کیلوگرم) در سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که ارقام مورد آزمایش کلزا از نظر عملکرد دانه، ارتفاع ساقه، تعداد خورجین در بوته، وزن هزار دانه و مقدار نیتروژن، فسفر، بور و روغن دانه تفاوت معنی داری داشتند. افزایش سطح فسفر به طور معنی داری وزن خشک دانه، کاه و کلش، ریشه و عملکرد زیستی و نیز ارتفاع ساقه، تعداد خورجین در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد پروتئین و عملکرد و درصد روغن دانه را افزایش داد (0.05>p ). اما غلظت نیتروژن دانه در اثر کاربرد فسفر کم شد. کاربرد بور تنها غلظت و جذب کل بور و درصد روغن دانه را در هر دو رقم کلزا به صورت معنی داری افزایش داد. همبستگی مثبت و معنی داری بین عملکرد دانه با عملکرد پروتئین، تعداد خورجین در بوته و وزن هزار دانه وجود داشت. کاربرد فسفر و بور، غلظت و جذب کل فسفر و بور را در دانه ی هر دو رقم کلزا افزایش داد. اثر برهمکنش فسفر و بور بر بیشتر متغیرهای مورد مطالعه مثبت بود؛ ولی معنی دار بودن این اثر در دو رقم متفاوت بود. انجام آزمایش مزرعه ای با سطوح بیشتری از فسفر و بور و ارقام متنوع کلزا توصیه می شود.

Yield, yield components and seed quality of two rapeseed cultivars as affected by different levels of phosphorus and boron under greenhouse conditions

In order to evaluate the effects of different levels of phosphorus (P) and boron (B) on yield, yield components, seed quality (protein and oil content) and P and B content of rapeseed (Brassica napus L.), a greenhouse experiment (aimed at removal of other environmental factors affecting growth parameters, which are not manageable in the field) was conducted. Treatments consisted of two cultivars of rapeseed (Talaye and Zarfam), three levels of P (0, 25 and 50 mg/kg) and three levels of B (0, 2 and 4 mg/kg) with three replications. Results revealed that significant differences were observed between the rapeseed cultivars in seed yield, plant height, number of siliques per plant, 1000seed weight, and seed nitrogen (N), P and B content and oil concentration. Increasing the P level significantly increased dry weight of seeds, straw and roots yield, biological yield, plant height, number of siliques per plant, 1000seed weight, protein yield, seed oil yield and seed oil content (pamp;le;0.05). However, N concentration of seeds decreased by P application. Soilapplied B significantly increased B concentration and total uptake, and seed oil concentration in both rapeseed cultivars. There was a positive and significant correlation between seed yield and protein yield, number of siliques per plant and 1000seed weight. Application of P and B fertilizers increased concentration and total uptake of P and B in the seeds of both rapeseed cultivars. There was synergistic interaction between P and B on most of the studied traits; but its significance was different in the two cultivars. It is advised to do the same research in the field with more P and B treatments and diverse rapeseed cultivars.