اثر ریز جانداران محرک رشد گیاه بر افزایش کارایی مصرف آب یونجه در شرایط محدودیت آبی

به‌منظور مطالعه اثر محرک رشد بر کارایی مصرف آب توسط گیاه یونجه، آزمایشی گلخانه‌ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1391 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش آبی در سه سطح (75، 55 و 35 درصد ظرفیت زراعی) و تلقیح بذر در چهار سطح (عدم تلقیح، تلقیح با قارچ میکوریزا g. mosseae، تلقیح با باکتری ریزوبیومs. meliloti  و تلقیح ترکیبی قارچ و باکتری) بودند. نتایج نشان داد که تنش ­آبی و تلقیح بذر اثر معنی­داری در سطح 1% بر مقادیر عناصر برگ داشتند. تنش ­آبی موجب کاهش جذب فسفر (23%)، پتاسیم (8%) و آهن (4%) و افزایش جذب سدیم (14%) در بذرهای تلقیح نشده گردید. تلقیح بذر موجب کاهش تاثیرات تنش گردید و تلقیح ترکیبی بیشترین تاثیر را نشان داد. هدایت روزنه ای و کارایی مصرف آب نیز تحت تاثیر تلقیح و تنش آبی در سطح 1% قرار گرفتند. هدایت روزنه ای طی تنش کاهش یافت و تلقیح بذر با قارچg. mosseae بیشترین تاثیر را در افزایش هدایت روزنه ای (47% در شدیدترین سطح تنش) نشان داد. کارایی مصرف آب در اثر تنش آبی و نیز تلقیح افزایش یافت، به طوری که بیشترین کارایی مصرف آب (0.166 میلی گرم در کیلوگرم) در تیمار 35% تنش از تلقیح ترکیبی به دست آمد. نتایج معادلات رگرسیونی نشان داد که طی تلقیح، سهم فسفر و پتاسیم در تنظیم هدایت روزنه ای افزایش و سهم سدیم کاهش یافت. این در حالی است که در اثر اعمال تنش، سهم پتاسیم و سدیم در تنظیم هدایت روزنه ای افزایش و سهم فسفر کاهش پیدا کرد. همچنین، تنش موجب افزایش نقش هدایت روزنه ای در افزایش کارایی مصرف آب گردید. این در حالی است که در اثر تلقیح، سهم هدایت روزنه‌ای در افزایش کارایی مصرف آب کاهش پیدا کرد.

Effect of plant growth promoting micro organisms on increasing water use efficiency of alfalfa in waterstress conditions

In order to study the effect of bacterial growth on water use efficiency of alfalfa, a greenhouse experiment, as factorial based on completely randomized blocks design with three replications, was conducted at Faculty of Agriculture, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran, in 2012. Treatments consisted of 3 levels of water stress (75, 55 and 35% of field capacity) and seed inoculation at 4 levels (no inoculation (control), inoculation with mycorhhiza G. mosseae, inoculation with rhyzobium S. meliloti, and inoculation with combination of mycorhhiza and rhyzobium). Results showed that water stress and seed inoculation have significant effect (Pamp;le0.01) on leaf nutrients content. Water stress reduced absorption of phosphorus (23%), potassium (8%), iron (4%) and increased sodium absorption (14%) in noninoculated seeds. Inoculation of seeds reduced stress effects and combined inoculation had the highest effect. Stomatal conductance and water use efficiency were affected (Pamp;le0.01) by inoculation and water stress. Stomatal conductance was decreased during the stress period and seed inoculation with mycorhhiza G. mosseae was most effective on increasing stomatal conductance (47% at the highest level of stress). Water use efficiency increased as a result of water stress and inoculation. The highest value of water use efficiency (0.166 mg/kg) was obtained in the combined inoculation with 35% field capacity treatment. Results of regression equations showed that during the inoculation, contribution of phosphorus and potassium in regulation of stomatal conductance was increased and contribution of sodium was decreased.  However, during the stress period, the share of potassium and sodium was increased in stomatal conductance and the share of phosphorus was reduced. Also, stress increased the role of stomatal conductance in water use efficiency. However, inoculation reduced the role of stomatal conductance in water use efficiency.