ارزیابی بهره‌وری انرژی و اقتصادی گلخانه‌های صیفی در استان خوزستان

به منظور تعیین و ارزیابی شاخص های مکانیزاسیون، شامل انرژی و اقتصادی، در کشت خیار و گوجه فرنگی گلخانه ای، تحقیقی در سال 91-1390 در قالب طرح ترتیبی فاکتوریل و با سه تکرار در استان خوزستان انجام گردید. گلخانه های مورد بررسی از نظر سازه و کلیه سیستم های به کار برده شده کاملاً مشابه بودند. تیمارهای مورد بررسی به ترتیب شامل دو ناحیه کشت شده در شمال و جنوب استان (عامل اول)، محصولات خیار و گوجه فرنگی (عامل دوم) و سطوح زیر کشت در سه مساحت 1000، 3000 و 5000 متر مربعی (عامل سوم) تعیین شدند. ابتدا پرسش نامه ای تهیه گردید و سپس با انجام مصاحبه با گلخانه داران و تکمیل نمودن این پرسش نامه برای تمامی گلخانه های مورد مطالعه، اطلاعات مورد نیاز جهت محاسبه انرژی نهاده های مصرفی و تعیین شاخص های انرژی و اقتصادی به دست آمد. نتایج به دست آمده در بخش انرژی نشان داد که تولید محصول خیار در سطح 3000 متر مربع در جنوب استان و تولید محصول گوجه فرنگی در سطح 5000 متر مربع در نواحی شمالی استان به ترتیب دارای بیشترین بهره وری انرژی می باشند. از طرفی، نتایج ارزیابی اقتصادی بیانگر این نکته بود که کشت گوجه فرنگی دارای درآمد و نهایتاً سود ناخالص بیشتری بوده و از نظر شاخص نرخ بازده داخلی طرح، کشت گوجه فرنگی گلخانه ای در نواحی شمالی استان مقرون به صرفه تر است. بنابراین، با توجه به نتایج به دست آمده، کشت گوجه فرنگی در سطح 5000 متر مربع و در گلخانه های نواحی شمال استان خوزستان پیشنهاد گردید.

Evaluation of energy and economic productivity of vegetables greenhouses in Khuzestan province

In order to determine and evaluate the mechanization indices, including energy and economic, in production of greenhouse cucumber and tomato, a study was carried out using sequential design factorial with three replications in Khuzestan province, Iran, during 20112012. The greenhouse structures and production methods in all the systems were similar. The evaluated treatments included two cultivated areas in the northern and southern parts of the province (first factor), cucumber and tomato plants (second factor) and area under cultivation of 1000, 3000 and 5000 m2 (third factor). First, by preparing a questionnaire and conducting the interviews with greenhouse owners, the questionnaires were completed for all the studied greenhouses and consumer information needed to calculate the energy inputs and energy and economic indices were then obtained. Results of the energy section showed that cucumber production in 3000 m2 areas in south of the province and tomato production in 5000 m2 areas in northern regions of the province had the highest energy productivity. In addition, results of the economic evaluation indicated that cultivation of tomato had more income and final gross profit, and with respect to internal rate of return index, the greenhouse tomato grown in northern regions of Khuzestan province was more affordable. Therefore, cultivation of greenhouse tomato in 5000 m2 areas in north of the Khuzestan province was suggested.