اثر کاربرد عصاره کمپوست و کودهای بیولوژیک بر عملکرد کمی و کیفی چین‌های مختلف مرزنجوش (origanum hortensis l.)

مرزنجوش یکی از گیاهان دارویی بومی ایران می‌باشد که به دلیل داشتن متابولیت های ثانویه معطر، در طب سنتی کاربرد دارد. در راستای تولید گیاهان دارویی، استفاده از نهاده های آلی جایگاه ویژه ای در کشاورزی پایدار دارد. نهاده های آلی مانند کودهای دامی و یا کمپوست، ضمن فراهمی متعادل عناصر مورد نیاز برای رشد گیاه، می‌توانند در بهبود ساختار فیزیکی و شیمیایی خاک نیز موثر باشند این مطالعه با هدف ارزیابی خصوصیات رشد، عملکرد کمی و کیفی و اجزای تشکیل دهنده اسانس مرزنجوش تحت تاثیر کاربرد عصاره کمپوست و تلقیح با کودهای بیولوژیک انجام شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در زمان در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1391 اجرا گردید. کرت های اصلی، 16 ترکیب کودی (ازتوباکتر (b1)، آزوسپیریلوم (b2)، میکوریزا (b3)، 10% عصاره کمپوست (c1)، 20% عصاره کمپوست (c2)، 30% عصاره کمپوست (c3)، c1b1، c2b1، c3b1، c1b2، c2b2، c3b2، c1b3، c2b3، c3b3 و شاهد) و کرت های فرعی، سه چین طی فصل رشد بودند. نتایج نشان داد که ارتفاع ساقه اصلی، وزن تر و خشک مرزنجوش تحت تاثیر کاربرد جداگانه و تلفیقی کودهای بیولوژیک و عصاره کمپوست در چین اول به طور معنی داری بیشتر از چین های دوم و سوم بود. همچنین، بیشترین افزایش معنی دار در ارتفاع ساقه اصلی، وزن ‌تر و خشک و محتوای اسانس مرزنجوش به ترتیب برابر با 43.3 سانتی متر، 46.07 گرم بر متر مربع، 27.11 گرم بر متر مربع و 0.89 درصد در نتیجه کاربرد تیمار c1b3 مشاهده شد. اجزای تشکیل‌دهنده اسانس تحت تاثیر کاربرد جداگانه و تلفیقی کودهای بیولوژیک و عصاره کمپوست قرار گرفتند. در بین اجزای تشکیل‌دهنده اسانس، terpinen4ol (18.01 درصد) و cissabinene hydrate (15.4 درصد) به ترتیب بیشترین و ledene (0.005 درصد) و camphene (0.01 درصد) کمترین مقدار را به خود اختصاص دادند.

Effects of compost extract and biofertilizers on quantitative and qualitative yield and different cuttings of sweet majoram

Sweet majoram (Majorana hortensis L.) is one of the native Iranian medicinal plants, which due to its aromatic secondary metabolites is used in traditional medicine. In production of medicinal plants, application of organic inputs has especial role in sustainable agriculture. Organic inputs, such as manures and compost, other than providing the necessary elements for plant growth, could improve the physiochemical structure of soil. This research was conducted to evaluate the growth traits, quantitative and qualitative yield, and constituents of essential oil of sweet majoram under the application of compost extract and inoculation of biofertilizers.  The experiment was performed as split plot in time with three replications at Research Greenhouse of Ferdowsi University, Mashhad, Iran, in 2012. Main plots were 16 fertilizer combinations (Azotobacter (Azotobacter paspali), (B1), Azospirillum (Azospirillum brasilense) (B2), mycorrhiza (Glomus intraradaices) (B3), 10% compost extract (C1), 20% compost extract (C2), 30% compost extract (C3), B1C1, B1C2, B1C3, B2C1, B2C2, B2C3, B3C1, B3C2, B3C3 and control) and sub plots were three cutting stages during the growing season. Results showed that height of main stem, dry and fresh weight of sweet majoram was significantly affected by single and combined application of biofertilizer inoculation and compost extract at the first cutting and were higher than the second and third cuttings. Also, the most significant increase in height of main stem, fresh and dry weight and essential oil content of sweet majoram (43.3 cm, 46.07 g/m2, 27.11 g/m2 and 0.89%, respectively) was observed in C1B3 treatmeent. Constituents of essential oil were significantly affected by single and combined applications of biofertilizer inoculation and compost extract. Among the constituents, terpinen4ol (18.01%) and cissabinene hydrate (15.4%) allocated the highest and ledene (15.4%) and camphene (0.01%) the lowest amount.