اثر سطوح مختلف سلنات و سلنیت سدیم بر ویژگی‌های مورفولوژیک و غلظت عناصر غذایی در نعناع فلفلی

به‌منظور بررسی اثر سلنات سدیم (na2seo4) و سلنیت سدیم (na2seo3) بر برخی ویژگی‌های مورفولوژیک و غلظت عناصر غذایی در نعناع فلفلی، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار و سطوح مختلف سلنات سدیم و سلنیت سدیم (0، 4، 8 و 12 میلی‌گرم بر لیتر) در شرایط کشت بدون خاک در محلول هوگلند در گلخانه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. سپس صفات مورفولوژیک و غلظت عناصر غذایی برگ در مرحله گلدهی اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد کاربرد دو فرم سلنیوم در غلظت 4 میلی‌گرم بر لیتر موجب افزایش صفات رشدی در نعناع فلفلی شد. بیشترین غلظت هر دو نمک سبب کاهش رشد گیاه شد. همچنین با افزایش غلظت سلنیت و سلنات سدیم، غلظت سلنیوم برگ افزایش یافت؛ ولی کاربرد سلنات سدیم موجب افزایش بیش‌تر غلظت این عنصر در برگ شد. هر دو فرم سلنیوم موجب افزایش غلظت عناصر پرمصرف و کم‌مصرف برگ نعناع فلفلی شد. در تیمار 4 میلی‌گرم بر لیتر سلنات سدیم، غلظت عناصر غذایی پرمصرف برگ شامل فسفر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم به‌ترتیب 11/1، 3/2، 11/6 و 9/2 درصد نسبت به شاهد افزایش یافت که این تغییرات به لحاظ آماری نسبت به شاهد معنی‌دار نبود. بیش‌ترین غلظت نیتروژن در تیمار 4 میلی‌گرم بر لیتر سلنیت سدیم مشاهده شد که با افزایش 43/7 درصدی نسبت به شاهد همراه بود. در سطوح 4، 8 و 12 میلی‌گرم بر لیتر سلنات و سلنیت سدیم، غلظت عناصر آهن، بور، روی و مس (به‌جز مولیبدن و منگنز) افزایش یافت. به‌طوری‌که بیش‌ترین غلظت عناصر آهن و بور مربوط به تیمار 12 میلی‌گرم بر لیتر سلنات سدیم بود که به‌ترتیب 60/2 و 25/7 درصد نسبت به شاهد افزایش یافت. بیش‌ترین غلظت عناصر روی و مس مربوط به تیمار 12 میلی‌گرم بر لیتر سلنیت سدیم بود که به‌ترتیب 63/3 و 40/6 درصد افزایش نسبت به شاهد مشاهده شد. به‌طور کلی می‌توان نتیجه‌گیری کرد سطح کاربرد 4 میلی‌گرم بر لیتر سلنات سدیم می‌تواند برای بهبود رشد و شرایط تغذیه‌ای گیاه نعناع فلفلی مورد استفاده قرار گیرد.  

effect of different levels of sodium selenate and selenite on morphological characteristics and nutrients concentration in peppermint

to investigate the effect of sodium selenate (na2seo4) and sodium selenite (na2seo3) on some morphological characteristics and nutrients concentration in peppermint, an experiment was conducted in a completely randomized design with four replications. different levels of sodium selenate and sodium selenite (0, 4, 8, and 12 mg l-1) were applied in soilless cultivation in the research greenhouse of the faculty of agriculture, ferdowsi university of mashhad. then morphological traits and the concentrations of nutrients in the leaf were measured in the flowering stage. the results showed that the application of two forms of selenium at a concentration of 4 mg l-1 increased the growth traits in peppermint. the highest concentration of both salts decreased the plant growth. the results also showed that with increasing the concentration of selenite and sodium selenate, the selenium concentration increased, but the use of sodium selenate caused higher concentration of this element in the leaf. at a concentration of 4 mg l-1 selenium, the concentrations of macronutrients including nitrogen, phosphorus, potassium, calcium, and magnesium in the leaf increased by 43.7, 11.1, 3.2, 11.6, and 9.2%, respectively, compared to the control but were not significant. the highest nitrogen concentration was observed at the concentration of 4 mg l-1 sodium selenite 43.7% greater than the control. with increasing the concentration of selenium, except for molybdenum and manganese, the concentration of zinc, iron, boron, and copper increased. the highest concentrations of iron and boron were obtained at 12 mg l-1 sodium selenate, 60.2 and 25.7% greater compared to the control, respectively. the highest concentrations of zinc and copper measured at 12 mg l-1 sodium selenite were 63.3 and 40.6% greater than the control, respectively. in general, it is concluded that 4 mg l-1 of sodium selenate can be applied to improve the growth and nutritional condition of the peppermint.