اثر برهمکنش سطوح مختلف روی و متیل‌ جاسمونات بر ویژگی‌های مورفولوژیک و رنگیزه‌های فتوسنتزی نعناع فلفلی در شرایط کشت بدون خاک

به‌منظور بررسی تاثیر محلول‌پاشی متیل ‌جاسمونات [آب مقطر (شاهد)، اتانول 1 درصد (حلال متیل‌ جاسمونات و شاهد)، 1 و 2 میلی‌مولار متیل‌ جاسمونات] و کاربرد عنصر روی (0، 0/025، 0/05 و 0/1 میلی‌گرم در لیتر) در محلول غذایی هوگلند بر ویژگی‌های رشدی، رنگیزه‌های فتوسنتزی و تولید اسانس نعناع فلفلی (.mentha piperita l) آزمایشی گلدانی در شرایط کشت بدون خاک و به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در گلخانه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. براساس نتایج بیش‌ترین میزان صفات رشدی مورد بررسی در کاربرد 0/025 میلی‌گرم بر لیتر روی و محلول‌پاشی 1 و 2 میلی‌مولار متیل‌ جاسمونات حاصل شد. بیش‌ترین میزان رنگیزه‌های فتوسنتزی شامل کلروفیل a و کلروفیل کل مربوط به کاربرد 0/025 میلی‌گرم بر لیتر روی و محلول‌پاشی 2 میلی‌مولار متیل ‌جاسمونات بود. بیش‌ترین وزن تازه و خشک ریشه، میزان کلروفیل b و کاروتنوئید به‌ترتیب در تیمار 0/05 میلی‌گرم بر لیتر روی و محلول‌پاشی 2 میلی‌مولار متیل جاسمونات و همچنین تیمار بدون روی و محلول‌پاشی با آب مقطر مشاهده شد. علاوه بر این بیش‌ترین میزان تولید اسانس در تیمار 0/1 میلی‌گرم بر لیتر روی و محلول‌پاشی با غلظت 1 میلی‌مولار متیل جاسمونات حاصل شد. به‌طور کلی کاربرد 0/025 میلی‌گرم بر لیتر روی و محلول‌پاشی 2 میلی‌مولار متیل جاسمونات در اکثر صفات مورد بررسی به‌عنوان بهترین ترکیب تیماری شناخته شد. نتایج این پژوهش نشان داد که روی در غلظت‌های کم موجب تحریک رشد گیاه نعناع فلفلی شد؛ درحالی که حذف روی و یا کاربرد غلظت‌های زیاد آن موجب بروز برخی آثار تنش‌زا در این گیاه و افزایش تولید اسانس شد. بنابراین استفاده از غلظت‌های مناسب روی و متیل جاسمونات می‌تواند راهکار مناسبی برای افزایش رشد و تولید اسانس نعناع فلفلی باشد.

interaction effect of different levels of zinc and methyl jasmonate on morphological characteristics and photosynthetic pigments of peppermint in soilless culture conditions

a pot experiment in soilless culture was performed as a factorial experiment based on the randomized block complete design with four replications in the research greenhouse of faculty of agriculture, ferdowsi university of mashhad, iran. the effect of foliar application of methyl jasmonate (meja) [distilled water (control), ethanol 1% (as solvent of meja and control), 1 and 2 mm meja] and zn application (0, 0.025, 0.05 and 0.1 mgl-1) in hoagland nutrient solution on the growth characteristics, photosynthetic pigments, and essential oil production of mentha piperita l. was evaluated. according to the results, the highest growth was observed in 0.025 mg l-1 zn and foliar application of 1 and 2 mm meja. the highest photosynthetic pigments of chlorophyll a and total chlorophyll were obtained in 0.025 mg l-1 zn and foliar application of 2 mm meja. the highest root fresh and dry weights, chlorophyll b and carotenoid were observed in 0.05 mg l-1 zn and foliar application of 2 mm meja and the treatment without zn and foliar application with distilled water. in addition, the highest amount of essential oil production was observed in 0.1 mg l-1 zn and foliar application with 1 mm meja. in general, 0.025 mg l-1 zn and foliar application of 2 mm meja was the best treatment and improved most studied traits. the results of this experiment showed that zn in low concentrations stimulate the peppermint growth; whereas zn omission or application of high concentrations created some stressful effects in this plant increasing its essential oil production. therefore, application of proper concentrations of zn and meja can be a suitable way to improve the growth and essential oil production of peppermint.