بررسی پاسخ ژنوتیپ‌های عدس (.lens culinaris medik) به تنش شوری در شرایط کنترل‌شده

در این پژوهش تحمل به شوری 24 ژنوتیپ عدس در کشت هیدروپونیک به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. تنش شوری (0/5، 12 و ds m1و16) در کرت‌های اصلی و ژنوتیپ‌های عدس در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. اعمال تنش شوری 12 و ds m1و16 سبب کاهش درصد بقا در تمامی ژنوتیپ‌ها در مقایسه با شاهد شد. ژنوتیپ‌های mlc57،وmlc73،وmlc94،وmlc104 و mlc108 قادر به تحمل شوری ds m1و16 نبودند. اعمال سطوح تنش شوری سبب کاهش ویژگی‌های مورفولوژیک گیاه مانند ارتفاع بوته، تعداد شاخه در بوته، وزن خشک و درصد بقای برگ در بیش‌تر ژنوتیپ‌ها شد. کم‌ترین درصد کاهش ارتفاع بوته، تعداد شاخه در بوته، وزن خشک و درصد بقای برگ در سطح شوری ds m1و16 نسبت به شاهد، به‌ترتیب در ژنوتیپ‌های mlc13،وmlc120،وmlc4 و mlc12 مشاهده شد. کم‌ترین افزایش میزان سدیم (5/52 برابر) در نتیجه اعمال شوری ds m1و16 نسبت به شاهد در ژنوتیپ mlc108 و بیش‌ترین میزان کلسیم (4 برابر) در ژنوتیپ mlc78 مشاهده شد. به‌عبارتی این ژنوتیپ‌‌‌ها توانستند آثار منفی افزایش یون‌های سدیم در نتیجه اعمال تنش شوری را کاهش دهند. تجزیه به مولفه‌های اصلی (pca) نشان‌دهنده برتری نسبی تمام ژنوتیپ‌های متعلق به گروه اول (mlc120،وmlc178،وmlc12،وmlc26،وmlc117 و mlc6) در بیش‌تر صفات نسبت به میانگین کل بود. به‌طور کلی با توجه به نتایج این پژوهش می‌توان گفت این ژنوتیپ‌ها از درصد بقا و ویژگی‌های رشدی مناسب‌تری در مواجه با تنش شوری برخوردارند که از این ویژگی‌ها می‌توان در انتخاب بهتر ژنوتیپ‌های متحمل به شوری در پژوهش‌های آینده استفاده کرد.

Evaluation of Response of Lentil (Lens culinaris Medik.) Genotypes to Salinity Stress under Controlled Conditions

Salinity tolerant of 24 lentil genotypes was investigated in a splitplot based on a randomized complete blocks design with three replications. Salinity levels (0.5, 12, and 16 dS m1) were arranged as the main plot and lentil genotypes as the subplot. Results indicated that salinity levels of 12 and 16 dS m1 reduced the survival percentage of all genotypes compared to control. MLC57, MLC73, MLC94, MLC104, and MLC108 genotypes were not able to tolerate the 16 dS m1 salinity level. Morphological traits were affected by salinity stress as plant height, number of branches per plant, dry weight, and leaf survival percentage in most genotypes were decreased. Compared to control, the lowest reductions of plant height, number of branches per plant, plant dry weight, and leaf survival percentage were observed at salinity level of 16 dS m1 in MLC13, MLC120, MLC4, and MLC12 genotypes, respectively. Also the lowest increase in Na+ (5.5 times) and the highest increase in Ca2+ (4 times) were observed at salinity level of 16 dS m1, in MLC108 and MLC78, respectively. In other words, these genotypes were able to reduce the adverse effects of increased NaCl in higher salinity levels. Principal component analysis (PCA) showed that all genotypes of the first group (MLC6, MLC12, MLC26, MLC117, MLC120, and MLC178) were superior for most traits as compared to the total mean. Generally, it could be concluded that this group of genotypes has a better survival percentage and growth characteristics in salinity conditions, which may be used to select salinity tolerant lentil genotypes in subsequent studies.