اثر پیش‌تیمار بذر با محلول سیلیسیک اسید و سدیم نیتروپروساید بر جوانه‌زنی و رشد دانهال گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای (lycopersicon esculentum l. cv. isabella) در شرایط تنش شوری

تغییرات اقلیمی و چالش‌های ناشی از توسعه نامتعارف کنونی، بخش کشاورزی را در استفاده از منابع آب شیرین دچار محدودیت ساخته است به‌طوری‌ که در وضعیت کنونی ارائه راه‌کارهایی در استفاده از آ‌ب‌های شور در این بخش اجتناب‌ناپذیر است. این آزمایش با هدف بررسی اثر پیش‌تیمار بذر با استفاده از سیلیسیک اسید و سدیم نیتروپروساید بر صفات جوانه‌زنی بذر گوجه‌فرنگی رقم ایزابلا تحت شرایط تنش شوری انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 5 تکرار اجرا ‌شد. فاکتور اول پیش‌تیمار شیمیایی بذر با و بدون سیلیسیک اسید به غلظت 2/50 میلی‌مولار، فاکتور دوم پیش‌تیمار شیمیایی بذر با و بدون محلول سدیم نیتروپروساید به غلظت 100 میکرومولار و فاکتور سوم شوری شامل سطوح صفر، 25، 50، 100و 150 میلی‌مولار سدیم کلرید به‌ترتیب معادل 0/067، 2/450، 5/440، 9/520 و 14/100 دسی‌زیمنس بر متر بود. بر اساس نتایج تجزیه واریانس، سیلیسیک اسید و شوری اثر معنادار بر همه صفات و سدیم نیتروپروساید تنها بر شاخص بنیه بذر اثر معنادار داشت. برهم‌کنش معنادار بین سیلیسیک اسید و سدیم نیتروپروساید در صفات سرعت جوانه‌زنی و میانگین طول دانهال، بین سیلیسیک اسید و شوری در همه صفات به‌جز درصد جوانه‌زنی و شاخص تحمل به تنش، بین سدیم نیتروپروساید و شوری در همه صفات و برهم‌کنش معنادار بین سه فاکتور در صفات سرعت جوانه‌زنی، شاخص بنیه بذر و وزن تازه دانهال مشاهده شد. بر اساس نتایج، در اثر تنش شوری، درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، شاخص بنیه بذر و شاخص تحمل به تنش به‌طور معنی‌دار کاهش یافت. تحت شرایط شوری، سیلیسیک اسید و سدیم نیتروپروساید تاثیر معنادار در کاهش آثار شوری بر شاخص‌های فوق داشتند. به‌طور کلی می‌توان با پیش‌تیمار بذر گوجه‌فرنگی در محلول 100 میکرومولار سدیم نیتروپروساید و یا محلول 2/50 میلی‌مولار سیلیسیک اسید به‌تنهایی و یا همراه با هم، آثار منفی شوری تا حداکثر 100 میلی‌مولار سدیم کلرید (9/52 دسی‌زیمنس بر متر) بر شاخص‌های جوانه‌زنی بذر را کاهش داد.

Effect of Seed Priming by Silicic Acid and Sodium Nitroprusside Solutions on Seed Germination and Seedling Growth of Greenhouse Tomato (Lycopersicom esculentum L. cv. Isabella) under Salinity Stress

This investigation was conducted to evaluate the effect of seed pretreatment using silicic acid and sodium nitroprusside on the germination parameters of tomato (Lycopersicom esculentum cv. Isabella) under salinity stress based on a factorial arrangement in a completely randomized design with 5 replications. The first factor, salinity levels, included 0, 25, 50, 100 and 150 mM sodium chloride (0.067, 2.45, 5.44, 9.52 and 14.10 dS m -1, respectively); the second one was the chemical pretreatment of the seed with/without 2.5 mM silicic acid solution (SiA), and the third one was the chemical pretreatment of the seeds with/without 100 mM sodium nitroprusside (SNP). Results showed that, due germination percentage, germination rate, seed vigor index and stress tolerance index were all decreased, but application of SiA and SNP improved some factors in Isabella tomato seed germination. Under saline conditions, the use of SiA and SNP had a significant effect on reducing the effects of salinity in the abovementioned indices. In general, the negative effects of salinity on the seed germination characteristics could be reduced by pretreating tomato seeds with 100 mu;M SNP or 2.5 mM SiA solution, alone or in combination, under salinity levels up to 100 mM NaCl (i.e., 9.52 dS m -1).