بررسی شاخص‌های فیزیولوژیک و مورفولوژیک ریحان و گوجه‌فرنگی تحت تاثیر کشت مخلوط و کم‌آبیاری در شرایط گلخانه‌ای

کشت مخلوط در مقایسه با کشت خالص می‌تواند پایداری عملکرد را افزایش دهد. کم آبیاری به‌عنوان یک عامل محدودکننده رشد، شاخص‌های عملکردی گیاهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بر این اساس این پژوهش با هدف بررسی تاثیر نوع کشت: کشت خالص گوجه‌فرنگی (t)، کشت خالص ریحان (b) و کشت مخلوط این دو (50t:50b)، و سطوح مختلف رطوبتی شامل چهار دوره زمانی آبیاری بر اساس گنجایش مزرعه‌ای خاک (fc): آبیاری بدون تنش آبی در ناحیه ریشه fc1-0.85 و سطوح تنش fc0.85-0.7، fc0.7-0.5 و fc0.5-0.3 به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور و جمعاً 12 تیمار در سه تکرار انجام گرفت. صفات شامل شاخص سبزینگی، هدایت روزنه‌ای، شاخص سطح برگ، دما و وزن تازه و خشک بوته اندازه‌گیری شد. بیشترین وزن تازه و خشک بخش هوایی بوته گوجه‌فرنگی در تیمار fc0.85 -0.7 و کشت مخلوط (349.73 و 69.42 گرم در بوته) و کمترین آنها در سطح رطوبتی fc0.5-0.3 و کشت خالص (204.66 و 40.42 گرم در بوته) حاصل شد. شاخص سطح برگ گوجه‌فرنگی تا سطح رطوبتی fc0.7-0.5 کاهش معنی‌داری نداشت. برای ریحان بیشترین وزن تازه و خشک بوته (91.71 و 16.39 گرم در بوته) و شاخص سطح برگ (1845.99 سانتی‌متر مربع در بوته) در کشت خالص و به‌ترتیب در سطح بدون تنش و fc0.85-0.7 به‌دست آمد. گوجه‌فرنگی در رقابت برون گونه‌ای نسبت به ریحان غالبیت داشت و عملکرد ریحان را به‌صورت چشمگیری تحت تاثیر قرارداد. در نهایت بر اساس نتایج این پژوهش کشت مخلوط ریحان و گوجه‌فرنگی تا سطح رطوبتی 50 درصد گنجایش مزرعه‌ای منجر به کاهش هدررفت آب و افزایش عملکرد میوه مجموع دو گیاه با توجه به آب مصرفی شده است.

evaluation of some physiological and morphological characteristics of basil and tomato under intercropping and deficit irrigation in greenhouse conditions

intercropping in compared to monoculture can increase yield sustainability. deficit irrigation as a limiting factor for growth, affects the plantchr('39')s yield characteristics. therefore, the aim of this study was to investigate the effect of cultivation type: monoculture tomato (t), monoculture basil (b) and intercropping (50t:50b), and different moisture levels including four irrigation periods based on soil field capacity (fc): irrigation without water stress in the root zone 0.85‒1fc, and deficit irrigation levels of 0.7‒0.85fc, 0.5‒0.7fc and 0.3‒0.5fc, with a factorial arrangement (with two factors) in a completely randomized design and a total of 12 treatments in three replications. plant characteristics including greenness index, stomatal conductance, leaf area index, leaf temperature and fresh and dry weights were measured. based on the results, the highest fresh and dry weights of aerial part of the tomato were obtained in 0.7‒0.85fc treatment with intercropping (349.73 and 69.42 g per plant) and their lowest values were obtained in the irrigation level 0.3‒0.5fc with monoculture (204.66 and 40.42 g per plant). tomato leaf area index was not significantly decreased up to water stress level of 0.5‒0.7fc. for basil, the highest fresh and dry weights of the plant (91.71 and 16.39 g per plant) and leaf area index (1845.99 cm2 per plant) were obtained in monoculture, and at nonstress level and 0.7‒0.85fc, respectively. tomato was dominant in intraspecific competition with basil and significantly influenced basil yield. finally, according to the results of this study intercropping of basil and tomato and water level up to 50% of field capacity resulted in reduction of water loss and increased fruit yield of two plants by considering consumed water.