پاسخ‌های مورفولوژیک و بیوشیمیایی گیاه ریحان تحت تیمار نور ماورای بنفش-B و کم‌آبیاری در شرایط گلخانه

از عوامل تاثیرگذار بر فرایند رشدونمو گیاه، تنش ‌های محیطی مانند کم ‌آبیاری و اشعه ماورای بنفش است. از بین متغیرهای محیطی، پرتو ماورای بنفش عامل مهمی در پاسخ گیاه در برابر تنش ‌های دیگری مانند کم آبیاری است. هدف از این پژوهش، بررسی برهمکنش طول مدت تابش نور ماورای بنفش b و تنش کم آبیاری بر پاسخ‌ های مورفولوژیک و بیوشیمیایی دو رقم ریحان است. در این پژوهش، پنج تیمار برای طول مدت تابش نور ماورای بنفش (صفر، 5، 10، 15 و 20 دقیقه در روز) و چهار سطح آبیاری (100، 75، 50 و 30 درصد گنجایش زراعی) در دو رقم ریحان سبز و بنفش، براساس آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی، درنظر گرفته شد. نتایج نشان داد که طول مدت تابش اشعه ماورای بنفش، تنش کم ‌آبیاری و برهمکنش آنها بر پاسخ‌ های مورفولوژیک و بیوشیمیایی هر دو رقم ریحان اثرگذار است. در ببشترین میزان تابش اشعه ماورای بنفش (20 دقیقه در روز) صفات اندازه‌ گیری ‌شده مانند رنگیزه‌ های فتوسنتزی 18/2 درصد، ارتفاع ساقه 11/2 درصد و طول ریشه 10/1 درصد در مقایسه با شاهد کاهش یافت و صفات دیگر مانند ضخامت برگ 32/3 درصد، میزان محتوای مالون‌ دی ‌آلدئید 7/6 درصد، آنتوسیانین 40/6 درصد و پرولین 19/1 درصد نسبت به شاهد افزایش معنی دار داشت. درحالی که سطح برگ، تعداد برگ، وزن خشک ریشه و ساقه در اثر طول مدت تابش، نسبت به شاهد ابتدا افزایش و سپس کاهش یافت. طول مدت تابش 5 دقیقه سبب افزایش 5/8، 9/3 و 10/0 درصد به‌ترتیب در وزن خشک ساقه، سطح برگ و تعداد برگ نسبت به شاهد شد. تنش کم ‌آبیاری در حدود 46/3 درصد اثر بیشتری نسبت به تابش پرتو ماورای بنفش در کاهش صفات اندازه ‌گیری ‌شده ریحان داشت. با کاربرد توام پرتو ماورای بنفش و کم‌ آبیاری، از کاهش شاخص‌ های رشدی در اثر تنش کم‌ آبیاری جلوگیری شد که حالت هم‌ افزایی را نشان می ‌دهد.

Morphological and Biochemical Responses of Basil Plant Under Ultraviolet Radiation-B and Deficit Irrigation Under Greenhouse Conditions

Environmental stresses such as deficit irrigation and ultraviolet radiation can influence plant growth and development. Among the environmental variables, ultraviolet radiation is an important factor in plant response to other stresses, such as deficit irrigation. The purpose of this study was to investigate the effects of ultraviolet B radiation (UVB), irrigation stress and combined effects of UVB radiation and deficit irrigation on the morphological and biochemical responses of two basil species. Five treatments of UVB radiation duration (0, 5, 10, 15 and 20 minutes per day) as well as four irrigation levels (100, 75, 50 and 30% of field capacity), two green and violet types of basil, based on a factorial experiment in a completely randomized design, were considered. Results indicated that the effects of duration of UVB radiation, drought stress and basil type as well as their interaction on morphological and biochemical responses of both basil types were significant. At the highest level of UVB radiation (i.e., 20 min/day), the measured traits such as photosynthetic pigments decreased by 18.2%, stem height by 11.2% and root length by 10.1% as compared to control, and the other traits such as leaf thickness increased significantly by 32.3%, malondialdehyde (MDA) content by 7.6%, anthocyanin by 40.6% and proline content by 19.1% as compared to control. While leaf area, number of leaves, root and shoot dry weights were firstly increased by radiation duration and then were reduced as compared to control. Fiveminute irradiation treatment increased the stem dry weight (5.8%), leaf area (9.3%) and number of leaves (10.0%) as compared to the control. Deficit irrigation stress had 46.3% greater effect than UVB radiation in reducing the measured basil characteristics. Simultaneous use of UVB radiation and deficit irrigation prevented the reduction of growth factors due to low irrigation stress, indicating a synergistic state.