مرتبه شناسی معماری دوره سنت؛ درآمدی بر مرتبه شناسی معماری روستایی بر مبنای تبیین و نقد آرای کریستین نوربرگ شولتز

شناخت معماری روستایی عموماً با رویکرد اقلیمی و عملکردی همراه است. این گونه ازمواجهه با معماری روستا، تک بنا (مسکن و فضای عمومی) و بافت، بیشتر به تبیین پاسخ های کالبدی روستا نسبت به عوامل اقلیمی می پردازد و یا نحوه جریان زندگی و استقرار عملکردها را در ابنیه روستایی مبنا قرار می دهد. در مقابل کیفیت های فضایی معماری روستا کم تر مورد مطالعه و شناسایی قرارگرفته و معیارهای فنی و کارشناسانه آن ناگفته مانده است.از این رو امکان شناسایی و ارزشگذاری کیفیت ابنیه روستایی در طرح هایی که معماری بافت و بنای روستا را مخاطب قرار می دهند وجود ندارد. مقاله حاضر در صدد ارایه و یا پیشنهاد رویکردی مناسب در شناخت معماری روستایی است که در آن، حقیقت این معماری و ارزش ها و ویژگی های آن با شایستگی بیش تری بازگو شود. در این حالت مطالعه ای جامع تر و به تبع آن ارزش گذاری و مرتبه بندی مرتبط با اصول حاکم بر معماری روستا، ضمانت بهتری خواهد یافت. این نظرگاه با دریافت آرای ابن خلدون شکل می گیرد؛ آن جا که مراتبی را برای ساخته های معماری جوامع انسانی دوره سنت، که سکونت بر روی زمین را بر زندگی کوچ نشینی ترجیح می-دهند بیان می دارد: بادیه نشینان، روستاییان و شهرنشینان. معماری روستیک، معماری عرفی و معماری سبکی واژگانی است که به عنوان نماینده مراتب معماری دوره سنت و با استقبال و نقد آرای کریستین نوربرگ شولتز و در هماهنگی با نظرگاه ابن خلدون ارایه شده است.این دستاورد برمبنای تحلیل محتوای آرای شولتز و انطباق آن با ظرفیت و ماهیت معماری دوره سنت در ایران، پیشنهادی در مرتبه شناسی معماری و معیارهای آن ارایه می شود. معیارهای قابل طرح برای هر یک از این مراتب امکان تشخیص بهتری از ساخته های مربوط به معماری دوره سنت و به تبع آن معماری روستایی را فراهم می آورد.