بررسی عوامل موثر بر شکل گیری بافت روستایی، مطالعه موردی روستای پا قلعه خوزستان

رابرت چامبرز مجموعه ای از عواملی که برای محقق شهرنشینی مانع دریافت تصویر واقعی روستا می شود را برشمرده است. وی اشاره می کند که محققین بیشتر به روستاهایی مراجعه می کنند که دسترسی به آنها از راه جادهسهل تر باشد و با روستاهای دور افتاده کمتر سروکار دارند. روستای پا قلعه با اینکه پتانسیل جذب توریست به دلیلقدمت تاریخی آن و قرارگیری غار تاریخی و روستای جدید الاحداث در یک مکان و همچنین قرارگیری آن در کنارمناظر زیبای دریاچه دز، بسیار حایز اهمیت است. روستای پا قلعه در حدود 35 کیلو متری شمال شهر دزفول دراستان خوزستان است. این روستا بر اساس آمار سال 1384 دارای 210 نفر جمعیت است. روستای مورد مطالعه که دربالای یک دره و در دامنه یک کوهپایه قرار گرفته است. در بالای کوه، غاری تاریخی شکل گرفته بود که سکونتگاهمردم تا دوره پهلوی بوده است و اکنون ساکنان آن غارها در روستای مورد مطالعه سکنی گزیده اند .از زمانهای دور اهالی این دیار در درون غار بالای کوه به زندگی ادامه می دادند که این غار به شکل دفاعی بوده استو دارای دروازه ای بزرگ برای ورود به این غارها بوده که مطابق معماری قلعه ها بوده است. اما با اینکه (پا قلعه) بهروستای فعلی نقل مکان کرده شکل فضایی و مکانی روستا مصالح خود را برگرفته از مصالح بوم آورد محلی ، جهتگیری براساس قراردادهای جغرافیایی و طراحی فضایی آن بر اساس فرهنگ موجود پدید آمده است. در این پژوهشکه با روش تحلیلی- توصیفی و با مطالعات میدانی در روستا و با مصاحبه حضوری با ریش سفید و اهالی ساکنروستا و مطالعات کتابخانه ای است که در نهایت منتج به عوامل ذیل گردید که در شکل گیری بافت روستاییموثرند: اول، تاثیر بوم طبیعی و مصنوعی در بافت. دوم، فرهنگ اجتماعی حاکم بر روستا. سوم، عوامل جغرافیاییموثر در شکل گیری بافت. چهارم، نقش سنت سکونت حاکم در منطقه. که بدون توجه به هر یک از موارد فوقطراحی بافت روستا امکانپذیر نخواهد بود.