تاملی در مصالح بوم آورد روستا

امروزه با تولید مصالح ساختمانی گوناگون و فراهم شدن امکانات جابه جایی و حمل و نقل آن ها به روستاها؛ مصالح بیشتر و متنوع تری برای ساخت بناهای روستایی در دسترس روستاییان قرار گرفته است. در کنار نکته مثبت و مفید این مسیله یعنی آزادی عمل بیشتر برای طراحی و حضور گزینه های متنوع تر قابل انتخاب، مشکلاتی نیز حاصل شده است. عدم مطابقت مصالح با استانداردهای معمول، نبود مهارت کافی معماران محلی و کارگران بومی در استفاده و به کارگیری مصالح جدید، آسیب های به وجود آمده بر سیمای یکپارچه و هماهنگ روستا، عدم سنخیت مصالح انتخابی با آب و هوا و شرایط اقلیمی روستا، نمونه هایی از این دست است. این شرایط اهمیت شناخت دقیق تر مصالح ساختمانی و ضرورت داشتن ملاک هایی برای انتخاب آن ها را پدیدار می سازد.مقاله پیش روی با نیت برداشتن قدمی هر چند ناچیز در راه فوق به ارایه اطلاعاتی مبادرت می ورزد. برای نیل به این هدف، ابتدا به ذکر عواملی چند در تغییر رویکرد از مصالح بوم آورد و محلی، به مصالح غیر بومی می پردازد. تغییر ساختار اقتصادی روستاها، شهری شدن روستاها بر اثر انفجار شهرها و تحولات ناشی از خود کم بینی روستاها در برابر شهر، از زمره عوامل دست اندر کار بدون برنامه و اتفاقی، و اجرای برخی برنامه های نسنجیده در غالب طرح های روستایی و به وسیله برخی از مدیران و طراحان و برنامه ریزان در زمره دیگر عوامل موثر در این امر بیان شده اند. در بخش دیگر مقاله، به آسیب های حاصل از عدم توجه به مصالح بومی روستا، توجه می گردد. تخریب هویت و اصالت معماری روستا، وارد شدن خدشه به سیمای یکپارچه و منظر زیبای روستا، ناسازگاری مصالح جدید با شرایط اقلیمی روستا، عدم هماهنگی با بافت طبیعی و محیط پیرامون روستا، نا آشنا بودن روستاییان با مصالح غیر بومی و شیوه های ساخت آن ها، مشکلات حمل و نقل و هزینه های تهیه آن ها، از جمله موارد بر شمرده شده در این زمینه است. در انتها مقاله به ذکر ملاکهایی برای انتخاب مصالح می پردازد.