تحلیل فضایی عوامل موثر بر نظارت دهیاران بر ساخت‌وسازهای روستایی؛ مطالعه موردی: شهرستان تویسرکان

نقش دهیاران به‌عنوان مدیران روستا در چگونگی ساخت‌وسازهای روستایی و توسعه کالبدی، از مهم‌ترین مسائلی است که نادیده گرفتن آن می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به برنامه‌های روستایی وارد کند. با اصلاح قانون شوراها در سال 1382 و اضافه شدن بند 10 به ماده 69 شوراهای اسلامی، تشکیل پرونده برای ایجاد بناها، تاسیسات و تفکیک اراضی در محدوده قانونی روستا به عهده‌ دهیاری و صدور مجوز به بخشداری واگذار شد. ازاین‌رو، توجه به دهیاری‌ها در محیط روستایی و نقش آن‌ها در تحقق اهداف کالبدی روستایی اهمیت فراوانی یافته است. بنابراین در این پژوهش سعی شده است تا با تحلیل فضایی عوامل موثر بر نظارت دهیاران بر ساخت‌وسازهای روستایی در محدوده مورد مطالعه، بستری مناسب برای رسیدن به توسعه روستایی فراهم گردد. روش تحقیق به‌صورت کاربردی و روش بررسی آن توصیفی - تحلیلی است، جامعه آماری پژوهش حاضر، روستاهای دارای دهیاری درجه 5 و 6 شهرستان تویسرکان بوده است که تعداد آن‌ها به 16 روستا رسید. برای بررسی وضع موجود، تعداد220 پرسش‌نامه به‌وسیله روستائیان تکمیل گردید. به جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از شیوه‌های آماری توصیفی، استنباطی و تجزیه‌وتحلیل فضایی بر مبنای نرم‌افزارهای gis، spss استفاده شد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد؛ مقدار آماره t در کل شاخص‌ها برابر با 13.480- است که بیانگر این امر است که در منطقه موردمطالعه نظارت دهیاران بر ساخت‌وسازهای روستایی وضعت مناسبی ندارد. ولی بااین‌وجود، مولفه رعایت اصول بهداشتی و فرایند صدور مجوز نسبت به سایر مولفه‌ها از وضعیت بهتری برخوردار است. به‌نحوی‌که ازنظر روستائیان مولفه اصول بهداشتی با میانگین 3.34 و مولفه فرایند صدور مجوز با میانگین 3.07 دارای بیشترین اهمیت و مولفه‌های علائم و هشدارهای ایمنی و ارزش‌های فرهنگی با میانگین 2.07 دارای کمترین اهمیت هستند. تحلیل معادلات ساختاری نیز بیان‌کننده اثر بالای مسئولیت اجتماعی و رعایت ضوابط محیط‌زیستی و حقوق شهروندی در نظارت دهیاران است و درنهایت، نتایج تحلیل فضایی روستاها بر پایه میزان نظارت دهیاران بر ساخت‌وسازها از دیدگاه روستائیان نیز بیانگر این امر است که دهیاران برخی از روستاهای موردمطالعه عملکرد بهتری داشته‌اند.

spatial analysis of factors affecting the village manager's (dehyar's) on rural construction (case study: tuyserkan couny)

the role of dehyar’s as village managers in how rural construction and physical development is one of the most important issues that can be ignored, can cause irreparable damage to rural programs. with the amendment of the law on councils in 2003 and the addition of paragraph 10 to article 69 of the islamic councils, the case for creating buildings, facilities and land segregation within the legal limits of the village was assigned to the district administration and issuing permits to the district. therefore, paying attention to dehyaries in the rural environment and their role in realizing rural physical goals has become very important, so in this research, it has been tried to play a role in creating rural development by spatial analysis of the factors affecting the supervision of dehyar’s on rural constructions. the research method is applied and the study method is descriptive-analytical. the statistical population of the present study was the villages with 5th and 6th degree dehyaries of tuyserkan county, the number of which reached 16 villages. to assess the current situation, 220 questionnaires were completed by the villagers. descriptive and inferential statistical methods and spatial analysis based on gis and spss software were used to analyze the data. the findings of the research show that according to the value of the t statistic in all indicators equal to -13.480, it indicates that in the studied area, the supervision of villagers on rural constructions is not in a good condition. however, compliance with health principles and the licensing process are in a better condition than other indicators. so that according to the villagers, the health principles index with an average of 3.34 and the licensing process index with an average of 3.07 have the most importance, and the indicators of safety signs and warnings and cultural values with an average of 2.07 have the least importance. the analysis of structural equations also shows the high effect of social responsibility and compliance with environmental regulations and citizenship rights in the monitoring of villagers, and finally, the results of the spatial analysis of villages based on the amount of monitoring of constructions by villagers from the villagers’ point of view also indicates that some villagers they have performed better than the studied villages.