بررسی تاثیر تناسبات پلان معماری بر سرعت و دمای جریان باد در تهویه طبیعی بادگیرها؛ مطالعه موردی: شهر کرمان

تهویه طبیعی یکی از مهم‌ترین عوامل در ایجاد آسایش حرارتی است. بادگیرها که از عناصر مهم و تاریخی معماری ایران تلقی می‌شوند، به‌عنوان یک سیستم سرمایشی ایستا شناخته‌ شده‌اند. این سیستم‌های خنک‌کننده غیرفعال ساختمانی تهویه مطبوع را به‌وسیله انرژی تجدید پذیر باد فراهم می‌کنند و برای تامین آسایش افراد در مناطق گرم و خشک استفاده می‌شوند. امروزه با‌توجه‌به افزایش آلودگی‌های زیست‌محیطی و اهمیت انرژی‌های تجدید‌ناپذیر، نقش تهویه طبیعی در ساختمان به لحاظ سازگاری ساختمان با محیط‌زیست دارای اهمیت است؛ همچنین با‌توجه‌به اهمیت بادگیر در ایجاد تهویه طبیعی، پژوهش حاضر به بررسی این عنصر عملکردی در معماری پرداخته است. بادگیرهای شهر کرمان نمونه‌ای از صرفه‌جویی انرژی توسط ساختمان در اقلیم گرم و خشک به شمار می‌آیند. ازاین‌رو با بررسی و شناخت دقیق، کمّی و عددی از نحوه عملکرد و الگوی رفتار بادگیرها می‌توان به‌عنوان گامی موثر در دستیابی به راهکارهای طراحی همساز با اقلیم کمک نمود. پژوهش حاضر با فرض بر اینکه در فضاهایی که تهویه طبیعی در آن‌ها به‌وسیله بادگیر صورت می‌گیرد، می‌توان رابطه معناداری بین تناسبات و فرم فضا بر سرعت و عملکرد جریان باد یافت و به بررسی و مقایسه تطبیقی عملکرد بادگیرها در نمونه‌های انتخاب‌شده که ازنظر فرم و ابعاد و تناسبات متفاوت هستند پرداخته است تا بتوان از فرم بهینه در تهویه طبیعی، در معماری معاصر استفاده کرد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی - تحلیلی است که در ابتدا به‌وسیله منابع کتابخانه‌ای و عکس‌برداری و سپس برداشت از بناهای موردمطالعه و درنهایت به کمک تحلیل cfd توسط نرم‌افزار دیزاین بیلدر انجام ‌گرفته است. نتایج حاصل از تحلیل‌ها نشان‌دهنده تفاوت در سرعت و عملکرد جریان باد در نمونه‌های موردمطالعه که ازنظر فرم و تناسبات متفاوت هستند، است و پس از انجام محاسبات فرم بهینه‌تر ازنظر عملکرد و رفتار باد مشخص شده است. 

investigating the effect of architectural plan proportions on the speed and temperature of wind flow in the natural ventilation of wind deflectors (case example of kerman city)

natural ventilation is one of the most important factors in creating thermal comfort, and wind-catcher, which are considered important and historical elements of iranian architecture and are known as a static cooling system, provide air conditioning by means of renewable wind energy. nowadays, due to the increase in environmental pollution and the importance of non-renewable energy, the role of natural ventilation in the building is important in terms of the compatibility of the building with the environment. the wind-catcher of kerman city are an example of energy saving by buildings in a hot and dry climate, therefore, a detailed, quantitative and numerical study and understanding of the functioning and behavior pattern of wind-catcher can be an effective step in achieving climate-compatible design solutions. to help assuming that in the spaces where natural ventilation is done by means of wind-catcher, a significant relationship can be found between the proportions and the shape of the space on the speed and performance of the wind flow, the present study investigates and compares the performance of the wind-catcher in the selected samples which in terms of the form, dimensions and proportions are different, so that the optimal form can be used in natural ventilation in contemporary architecture. the research method in this research is descriptive-analytical, which was firstly done by means of library sources and taking pictures, then taking pictures of the studied buildings and finally by means of cfd analysis by design builder software. the results of the analyzes show the difference in the speed and performance of the wind flow in the studied samples that are different in terms of form and proportions, and after performing the calculations, the most optimal form in terms of performance and behavior of the wind has been determined.