تحلیل کیفی آسیب‌ها و راهکارهای توسعه بوم‌گردی در دوران کرونا؛ مطالعه موردی: روستاهای استان مازندران

هدف از پژوهش حاضر، شناسایی علت‌ها، بسترها، آسیب‌های ناشی از بحران کرونا بر کسب‌وکار بوم‌گردی در استان مازندران و راهکارهای افزایش تاب‌آوری در برابر آن است. این پژوهش دارای رویکرد کیفی بوده و از روش مصاحبه غیر‌ساختمند برای گردآوری داده‌ها استفاده شده است. حجم نمونه 13 نفر از صاحبان اقامتگاه‌های بوم‌گردی در استان مازندران است که بر مبنای نمونه‌گیری هدفمند با حداکثر تنوع انتخاب شده‌اند. بر این مبنا، سعی شده است بوم گردهایی انتخاب شوند که دارای سابقه کاری بیشتر از دو سال در بوم‌گردی هستند و به لحاظ تحصیلات، سن و جنس متفاوت باشند. همچنین از نمونه‌گیری نظری استفاده شده است و مقولاتی که در کدگذاری مصاحبه اول به دست آمده‌اند، مبنا قرار گرفته و برای پر کردن خلاهای اطلاعاتی، مصاحبه‌های بعدی انجام شدند. مبنای اتمام مصاحبه‌ها، اشباع نظری بوده است. با‌توجه‌به شرایط کرونا و تعطیلی اقامتگاه‌های بوم‌گردی از‌طریق مشاوران گردشگری با صاحبان اقامتگاه‌های بوم‌گردی ارتباط برقرار شد و مصاحبه‌نامه از‌طریق فضای مجازی (واتساپ) برای مشارکت‌کنندگان ارسال شد و از آن‌ها خواسته شد پاسخ‌های مبسوط و تشریحی به سوالات را در قالب فایل‌های صوتی ارسال نمایند. به‌منظور افزایش اعتبار کار به محض دریافت فایل‌های صوتی در همان روز فایل‌ها از حالت شنیداری با تایپ کردن به متن مکتوب تبدیل شدند. مصاحبه‌ها در فاصله زمانی اردیبهشت و خرداد 1400 دریافت شدند. این پژوهش با رویکرد کیفی و با ابزار مصاحبه انجام شده است. در ارتباط با علت‌ها و بسترهای تشدیدکننده آثار کرونا بر بوم‌گردی، پیامدها و راهکارها به‌صورت کلی 81 مفهوم اولیه حاصل شد که در 2 مقوله اصلی شرایط علی، 4 مقوله اصلی بسترهای زمینه‌ساز، 5 مقوله اصلی (آسیب‌های اقتصادی)، 2 مقوله اصلی (آسیب‌های اجتماعی)، 3 مقوله اصلی (آسیب‌های روانی) جای گرفتند. همچنین، راهکارها نیز به چهار مقوله اصلی راهکارهای اقتصادی و شغلی، راهکارهای اجتماعی، راهکارهای فردی و راهکارهای فرهنگی تقسیم‌بندی شدند. از دیدگاه صاحبان اقامتگاه‌های بوم‌گردی، مهم‌ترین علت تشدید آثار کرونا بر بوم‌گردی، مدیریت اجرایی ناکارآمد و فقدان مهارت‌های شغلی به‌عنوان مهم‌ترین بسترهای زمینه‌ساز تشدید آثار کرونا شناسایی شدند. کاهش درآمد مهم‌ترین آسیب اقتصادی و کاهش شاخص‌های تضمین و قابلیت اطمینان خدمات گردشگری و شهرت و تصویر اقامتگاه مهم‌ترین آسیبشغلی بود.  

qualitative analysis of damages and strategies for ecotourism development of rural areas in corona

the purpose of this study is to identify the harms caused by the corona crisis on ecotourism business in mazandaran province and strategies to increase resilience against it. this research has been done with a qualitative approach and with interview tool. the statistical population includes all owners of ecotourism resorts in mazandaran province. with 13 interviews theoretical saturation was performed. in relation to the consequences and solutions, in general 81 basic concepts were obtained. these concepts were included 2 main categories of causal conditions, 4 main categories of underlying conditions, 5 main categories (economic damages), 2 categories main (social damages), 3 main categories (psychological damages) were included. also, the strategies were divided into four main categories: economic and professional strategies, social strategies, individual strategies and cultural strategies. reduction of income was the most important economic damage and reduction of indicators of guarantee and reliability of tourism services and the reputation and image of the residence were the most important occupational damages. the most important strategies were social and executive strategies.