عوامل موثر در بروز خلاقیت اجتماعی در مکان‌های شهری؛ مطالعه موردی: کلان‌شهر اهواز

شهر به‌عنوان نماد کالبدی اوضاع فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در هر دوره، معیاری است جهت ارزیابی تحولات جامعه در آن دوران و محیط‌های شهری حیطه‌ای است کالبدی به‌عنوان صحنه کنش متقابل که دارای مرزهای معینی است و امکان تمرکز کنش‌های اجتماعی متعامل را به هر شیوه‌ای میسر می‌سازد. تقویت و گسترش محیط‌های شهری مناسب، فعال و پویا و سرزنده به‌عنوان یکی از اهداف راهبردی ارتقای کیفیت محیط‌های شهری همواره در صدر کار طراحان و برنامه‌ریزان شهری قرار دارد. به‌خصوص امروز که کیفیت سرزندگی عرصه‌های عمومی تنزل یافته است و بروز خلاقیت اجتماعی در مکان‌های شهری کم‌رنگ شده است؛ شناسایی زمینه‌ها، عوامل و مولفه‌هایی که به‌صورت ناآگاهانه می‌توانند در بروز خلاقیت اجتماعی تاثیرگذار باشند دغدغه‌ای است که نظر و توجه برنامه‌ریزان و طراحان شهری را به خود معطوف داشته است. با‌توجه‌به این موضوع، شناسایی عوامل ناآگاهانه موجود در محیط و میزان تاثیرگذاری آن‌ها در بروز خلاقیت‌های اجتماعی مسئله اصلی پژوهش حاضر است. به‌منظور نیل به این هدف، استفاده‌کنندگان از فضای شهری ساکنین سه محله منبع آب، نیوساید و عامری کلان‌شهر اهواز به‌عنوان جامعه آماری پژوهش انتخاب شدند و حجم نمونه نیز برابر 380 نفر محاسبه گردید. پرسش‌نامه پژوهش به روش نمونه‌گیری تصادفی در بین اعضای جامعه آماری پژوهش توزیع شد. تجزیه‌وتحلیل اطلاعات نیز به کمک مدل‌های تحلیل عاملی و مدل‌سازی معادلات ساختاری در محیط نرم‌افزارهای spss و amos انجام پذیرفت. یافته‌های پژوهش نشان داد، 13 عامل شناسایی‌شده قادرند بالغ ‌بر54/68 درصد از واریانس متغیر وابسته بروز خلاقیت اجتماعی در مکان‌های شهری را تبیین نمایند. همچنین عوامل سرمایه اجتماعی و انگیزش بروز استعداد و توانمندی‌ها، پاسخ‌دهندگی فضا و تجربه خلق مکان، فرهنگ، سنت و باورهای جامعه، اصالت، تنوع، منحصربه‌فرد بودن فضا و مبلمان رتبه اول تا چهارم را در بین عوامل موثر بر بروز خلاقیت در مکان‌های شهری به خود اختصاص داده‌اند.  

factors influencing social creativity in urban spaces; case study of ahvaz metropolis

city, as a symbol of the physical conditions of cultural, social, political, and economic factors in each era, serves as a criterion for evaluating societal changes in that period and the urban environments are considered as a physical realm for interactive actions with defined boundaries, enabling the concentration of social interactions in various ways. strengthening and expanding suitable, active, dynamic, and enjoyable urban environments is always at the forefront of the goals of urban designers and planners in strategic efforts to enhance the quality of urban environments. especially today, when the quality of public spaces has declined and social creativity in urban areas has diminished, identifying the unconscious factors that can influence social creativity has become a concern for urban planners and designers. in light of this, the main focus of this research is to identify the unconscious factors present in the environment and their impact on social creativity. to achieve this goal, residents of three neighborhoods in ahvaz, namely man bae ab, nioside, and ameri, were selected as the statistical population for the study, with a sample size of 380 individuals. the research questionnaire was distributed among the members of the statistical population using random sampling. the data analysis was conducted using factor analysis and structural equation modeling in software programs such as spss and amos. the findings of the study showed that 13 identified factors can explain over 68.54% of the variance in social creativity in urban spaces. additionally, factors such as social capital, motivation for talent and abilities, responsiveness of space and experience of place-making, culture, traditions, and community beliefs, authenticity, diversity, and uniqueness of space and furniture were ranked as the top four factors influencing social creativity in urban spaces.