ارزیابی سطح سلامت مناطق مسکونی بر پایه طب سنتی؛ مطالعه موردی: شهر کاشان

این پژوهش در جهت پاسخ به این پرسش انجام شده که عوامل موثر بر سلامت سکونتگاه‌ های شهری بر پایه طب سنتی کدام‌اند؟ و با موردکاوی به این پرسش‌ها نیز پاسخ می‌دهد که آیا سکونتگاه‌های کاشان با معیارهای مورد تاکید طب سنتی همخوانی دارد؟ کدام مناطق شهری کاشان برای مکان‌گزینی مسکن سلامت‌بخش مناسب هستند؟ هدف این پژوهش تعیین سطح سلامت مناطق مسکونی در شهر کاشان بر پایه شناخت بستر اقلیمی، طبیعی و مصنوعی با تکیه بر نتایج مستندات طب سنتی و نیز ارائه نمونه‌ای از شیوه مطالعات کاربردی در مقیاس شهری برای دستیابی به مناطق مسکونی سلامت‌محور است. پژوهش از نوع پژوهش موردکاوی در شهر کاشان بوده که با شیوه توصیفی و تحلیلی انجام شده است. بر پایه یافته‌ها، طب سنتی برای مکان‌گزینی سکونتگاه‌های شهری، شناخت عواملی همچون اقلیم شامل عرض جغرافیایی، پستی و بلندی، بادها، جنس زمین، معادن، آب‌های طبیعی موجود و نحوه سامان‌دهی بناها برای سازگاری با اقلیم (به‌عنوان بستر طبیعی و مصنوعی) و ویژگی‌های ساکنان شهر را لازم می‌شمرد. برای تعیین سطح سلامت مناطق مسکونی، نخست باید شرایط اقلیمی، عوارض طبیعی و مصنوعی شهر و سالم بودن هوا بررسی شده و سپس کارآمدی ساختار بلوک‌های مسکونی ارزیابی و راهکارهای سلامت‌بخش محل سکونت پیشنهاد شود. مهم‌ترین عوامل محیطی کاهنده سطح سلامت مناطق مسکونی کاشان، هوای گرم‌وخشک در فصول گرم، ریزگردها در بهار و تابستان، آلاینده‌ها در پاییز و زمستان و ساختار برون‌گرای واحدهای مسکونی و گشودگی تک سویه بلوک‌های مسکونی هستند. راهکارهای سلامت‌بخش مناطق مسکونی عبارت‌اند از: انطباق ساختار گذرهای شهری بر گذر آب‌های سطحی، سویابی بلوک‌های مسکونی بر پایه بهره‌گیری از شرایط سلامت‌بخش باد و آفتاب، مرکزیت فضای باز در ساختار عرصه و اعیان بلوک‌های مسکونی برای کاهش گشودگی‌های بیرونی و مصونیت از هوای خشک و آلوده. نتایج تحلیل‌ها گویای آن است که بالاترین سطح سلامت در شهر کاشان بر پایه مجموع عوامل کالبدی در معماری و شهرسازی، در بافت سنتی و حوزه باغات دشت فین و پایین‌ترین سطح آن در بافت جنوب‌شرقی شهر است. در کل سطح سلامت در معماری و شهرسازی کاشان میانه مایل به سلامت است.

an analysis on the level of health in residential areas of kashan

this research is conducted to answer the question, what are the factors affecting the health of urban residential areas based on traditional medicine? and it also answers these questions, whether the residential areas of kashan are consistent with the criteria emphasized by traditional medicine? which urban areas of kashan are suitable for choosing the location of health-oriented housing? the aim of this research is to determine the health level of residential areas in kashan city based on the knowledge of the climatic, natural, and artificial environment, relying on the results of traditional medicine documentation and also to provide an example of the method of applied studies on an urban scale to achieve health-oriented residential areas. the research is case study in the city of kashan, which was done with a descriptive and analytical method. according to the findings, traditional medicine for the location selection of urban residential areas, knowledge of factors such as climate including latitude, altitude, winds, land type, mines, natural waters, and how to organize buildings to adapt to the climate (as natural and artificial substrate) and considers the characteristics of the city’s residents necessary. to determine the health level of residential areas, first, the climatic conditions, natural and artificial effects of the city, and the healthiness of the air should be checked, and then the efficiency of the structure of residential blocks should be evaluated and solutions for improving the health of the residence should be proposed. the most important environmental factors that reduce the health level of residential areas of kashan are hot and dry air in hot seasons, the fine dust in spring and summer, pollutants in autumn and winter, and the extroverted structure and the one-way openness of residential blocks. the health-oriented solutions of residential areas are: adapting the structure of urban passages to the passage of surface water, tilting of residential blocks based on taking advantage of the health-oriented conditions of wind and sun, the centrality of open space in the structure of the block and the elevation of residential blocks to reduce external openings and immunity from dry and polluted air. the results of the analysis show that the highest level of health in the city of kashan, based on the sum of physical factors in architecture and urban planning, is in the traditional context and gardens of dasht fin, and the lowest level is in the southeastern context of the city. in general, the level of health in the architecture and urban planning of kashan is medium to healthy.