بازخوانی بارزه‌های معماری بومی در مسکن روستاهای ساحلی بوشهر

روستاهای ساحلی استان بوشهر به‌دلیل موقعیت جغرافیایی مناسب در ارتباط با خلیج‌فارس و در مواردی وجود اراضی مناسب کشاورزی، قدمتی طولانی دارند و ازاین‌رو دربردانده میراثی غنی از معماری بومی‌اند. این معماری در عین سادگی و بی‌پیرایگی، اصول و ویژگی‌هایی در خودش نهفته دارد که شامل شیوه‌های ساخت‌وساز، طراحی هم‌ساز با اقلیم، ویژگی‌های کالبدی و نحوۀ بهره‌برداری از منابع بومی می‌شوند. این پژوهش با هدف شناخت معماری بومی در نواحی روستاهای ساحلی استان بوشهر و استخراج الگوهای آن در جهت تدوین دستورالعملی برای طراحی، ویژگی‌های بافت روستایی و معماری بومی این نواحی را بررسی کرده است. به‌منظور دستیابی به شناخت الگوهای معماری بومی در روستاهای ساحلی استان بوشهر، مسکن بومی در روستاهای جزیرۀ شیف و سالم‌آباد و اولی شمالی تحلیل شدند. موارد بررسی‌شده در بافت و بناهای روستایی در حوزه‌هایی چون تراکم بافت و جهت‌گیری معابر، ویژگی‌های کالبدی معماری، دستگاه‌های ساختمانی و راهکارهای ایجاد آسایش اقلیمی دسته‌بندی گردیدند. این موارد از روش توصیفی‌تحلیلی و بهره‌گیری از انواع روش‌های پیمایشی در سه روستای ذکرشده برداشت گردیدند. ویژگی‌های کالبدی‌فضایی در نمونه‌های انتخاب‌شده تحلیل و بارزه‌های معماری در هریک از روستاها مقایسه شدند. نتایج این پژوهش دربردارندۀ مشخصات اصلی معماری بومی در این نواحی‌اند که رهنمودهایی برای طراحی ارائه می‌دهند. لزوم رعایت تناسبات انسانی در بخش‌های سکونتی و ورودی‌ها، تعریف فضای باز بینابینی در میان توده‌های ساختمانی، توجه به جهت‌گیری اقلیمی در توده‌گذاری‌ها و جزئیات معماری، لزوم بهره‌گیری از بازشوهای متعدد و سبک‌سازی سازه از مشخصات اصلی معماری بومی روستاهای ساحلی‌اند.

Rereading the features of vernacular architecture in the housing of coastal villages of Bushehr

The coastal villages of Bushehr province have a long history due to their suitable geographical location in near the Persian Gulf and in some cases suitable agricultural lands, and therefore have a rich heritage of vernacular architecture. While simple and unpretentious, this architecture contains principles and features including construction methods, climate responsive design, physical features and how to use local resources. This study aims to identify the vernacular architecture in the coastal rural areas of Bushehr province and extract its patterns to develop guidelines for design, through reviewing the characteristics of the rural fabric and vernacular architecture of these areas. To recognize the vernacular architectural patterns in the coastal villages of Bushehr province, vernacular housing in the villages of Shif, SalemAbad and North Oli was analyzed. The examined factors in rural fabric and buildings were classified into different themes such as density, the orientation of passages, physical architectural features, construction equipment and solutions for providing climatic comfort. Data was collected through the descriptiveanalytical method, using various survey methods in the three mentioned villages. Physicalspatial features were analyzed in selected cases and architectural features were compared. The results of this study include the key features of vernacular architecture in these areas that provide design guidance. Considering human proportions in residential areas and entrances, defining intermediate open space between building masses, paying attention to climatic orientation in masses and architectural details, the need to use multiple openings and lightening the structures are the main characteristics of vernacular coastal villages.