ارزیابی میزان تاثیرگذاری عوامل موثر بر توسعه اکوتوریسم در نواحی روستایی (مطالعه موردی: مسیر گردشگری اورامانات)

اکوتوریسم، یکی از گونه های مهم گردشگری است و در میان سایر بخش های توریسم با سرعت بیشتری در حال رشد است. اکوتوریسم بهترین روشی است که می تواند برای ساکنان آن مفید بوده و منجر به حفاظت از طبیعت شود. استفاده از منابع طبیعی به‌عنوان جاذبه‌های گردشگری بدون آسیب رساندن به آن، مقوله ای ایده آل در راستای توسعه پایدار نواحی روستایی به‌شمار می آید. با نیل به این هدف، مسئله اصلی پژوهش ارزیابی میزان تاثیرگذاری عوامل موثر بر توسعه اکوتوریسم در نواحی روستایی واقع در محور گردشگری سروآبادپاوه با پتانسیل های بالای گردشگری طبیعی، فرهنگی، تاریخی و مذهبی می باشد. پژوهش کاربردی و روش انجام آن توصیفیتحلیلی است. جامعه آماری مشتمل بر 100 نفر از محققین، مسئولین، کارشناسان و نخبگان حوزه گردشگری آگاه و آشنا با محدوده مطالعاتی می باشد. جمع‌آوری نظرات و دیدگاه های از طریق روش میدانی و به کمک پرسش‌نامه انجام گرفت. برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از آزمون های آماری رگرسیون چندمتغیره، تحلیل عاملی و مدل‌سازی معادلات ساختاری در محیط نرم‌افزارهای spss و amos استفاده شد. یافته‌ها نشان داد شش عامل بهره‌گیری از پتانسیل‌های طبیعی، تاریخی و مذهبی، تامین زیرساخت‌ها، تبلیغات و بازاریابی، پایداری در تامین زیرساخت‌ها و حفظ آثار معماری ارزشمند، سرمایه‌گذاری، مشارکت و آگاهی بخشی به اهالی، پتانسیل‌های فرهنگیهنری و مرزی بودن منطقه به‌طور متوسط 63.85 درصد بر توسعه پایدار نواحی روستایی تاثیرگذار می‌باشند. از این میان عامل پتانسیل های بالقوه طبیعی، تاریخی و فرهنگی محدوده موردمطالعه با بار عاملی 18.31 رتبه اول را در بین عوامل موردبررسی به خود اختصاص داده‌است. براساس برازش مناسب الگوی مفهومی پژوهش، همخوانی الگوی مفهومی با داده های گردآوری‌شده موردتایید واقع می شود؛ بنابراین توجه به اکوتوریسم علاوه بر مزیت های مختلف در سطح منطقه ای و ملی امکان تحول نواحی محروم و منزوی غرب کشور که به‌عنوان حافظان سنتی پیرامون خود ایفای نقش می کنند را نیز ممکن می سازد. ازسوی‌دیگر گردشگری و اکوتوریسم همانند هر فعالیت دیگری اشتغال زا و منبع درآمد است و زنجیره ای از فعالیت های اقتصادی و خدماتی را به‌وجود می آورد و می تواند راهبردی برای توسعه ی همه جانبه دولت از نظر اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی باشد.

An Assessment of the Influence of Different Factors on the Rural Ecotourism Development (Case study: Oramanat tourist route)

Ecotourism, as one of the most important types of tourism, is growing faster than other types of tourism. It is the best way to benefit the inhabitants and preserve the environment. Using natural resources as tourism destinations without degrading natural resources is an ideal way for the sustainable development of rural areas. This paper tries to assess the influence of different factors on developing ecotourism in the villages located along the SarvabadPaveh tourist route, where many tourist potentials, such as natural, cultural, historical, and religious attractions exist. The article applies a descriptiveanalytical approach and analyzed a statistical population of 100 researchers, officials, and tourism experts familiar with the area. Data collection was conducted through field surveys and questionnaires. Multivariate regression statistical tests, factor analysis and structural equation modelling in SPSS and Amos were used to analyze data. Findings showed that six factors, including utilization of natural, historical and religious potentials; provision of infrastructure; advertisement and marketing; sustainability in providing infrastructure and preservation of valuable architectural properties; investment, engagement, and awarenessraising of residents; and the culturalartistic capacities of the area and its proximity to the border, affect the sustainable development of rural areas up to 63.85% on average. Among these, the most influential factor is the utilization of natural, historical and religious potentials with a factor loading of 18.31. The consistency of the conceptual model with the collected data is confirmed because of the goodness of fit. Therefore, in addition to various advantages at the regional and national levels, ecotourism can develop the deprived and isolated areas of the west of the country that act as the conservators of their traditions. Moreover, it can generate employment, create a chain of economic and service activities and become a comprehensive strategy to help the government in economic, social and environmental development.