مقاومت علف‌های‌‏هرز باریک‌برگ مشکل‌ساز به برخی علف‏کش‏های رایج مزارع کلزا (brassica napus l.) در سه استان کشور

این پژوهش با هدف بررسی مقاومت علف‏‌های‌هرز باریک‌برگ مشکل‌ساز یولاف‌وحشی زمستانه (avena ludoviciana) چچم یک‏ساله (lolium rigidum) و خونی‎‏واش معمولی (phalari minor) به علف‌کش‌های رایج مزارع کلزا در سال 1398، در موسسه تحقیقات گیاه‏پزشکی کشور، به‏صورت طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. بدین منظور، 29 توده یولاف‌وحشی زمستانه، 15 توده چچم و هشت توده خونی‏واش از مزارع کلزا در استان‏های فارس، مازندران و اردبیل جمع‏آوری شدند. گیاهچه‌های هر سه گونه علف‌هرز پس از رشد در شرایط کنترل شده، در مرحله دو تا سه برگی در معرض دُزهای توصیه‏شده علف‏کش‏های هالوکسی‏فوپ-آر-متیل، ستوکسیدیم، سیکلوکسیدیم و کلتودیم قرار گرفتند. چهار هفته پس از سم‏پاشی، اندازه‏گیری درصد وزن‏تر و خشک و زنده‌مانی گیاهان در مقایسه با شاهد انجام شد. بر مبنای کاهش وزن‏تر، 86.7، 66.7 و 60 درصد توده‌های چچم به‏ترتیب به علف‏کش‏های هالوکسی‏فوپ-آر-متیل، ستوکسیدیم و سیکلوکسیدیم مقاومت نشان دادند. همچنین 25 درصد از توده‏های خونی‏واش بر مبنای کاهش وزن‏تر، به علف‏کش هالوکسی‏فوپ-آر-متیل مقاومت داشتند و 12.5 درصد از توده‏ها در گروه مشکوک به مقاومت به ستوکسیدیم قرار گرفتند. از بین 29 توده‏ یولاف‌وحشی زمستانه و بر اساس وزن‏تر، 31 درصد از توده‏ها در گروه مقاوم به هالوکسی‏فوپ-آر-متیل قرار گرفتند و تنها یکی از توده‌های یولاف‌وحشی  در گروه مقاوم به کلتودیم قرار گرفت. بروز مقاومت قطعی در سایر توده‏های یولاف‌وحشی زمستانه به سه علف‏کش دیم مورد آزمایش تایید نشد. درکل، مقاومت علف‌های‌هرز باریک‏برگ به باریک‌برگ‌کش‌های رایج در محصولات تناوبی پهن‌برگ مانند کلزا توسعه یافته ‌است، بنابراین توصیه ‌می‌شود که ضمن رعایت تناوب زراعی، کاربرد علف‏کش‌هایی با مکانیزم عمل یکسان محدود شود.

resistance of the problematic grass weeds to some commonly used herbicides in canola (brassica napus l.) fields in three provinces of iran

this study was conducted to investigate the resistance of problematic grass weeds including winter wild oat (avena ludoviciana), annual ryegrass (lolium rigidum) and canary grass (phalari minor) to commonly used herbicides in canola fields at iranian research institute of plant protection in 2019 in a completely randomized design with four repetitions. for this purpose, 29 accessions of wild oat, 15 accessions of ryegrass and 8 accessions of canary grass were collected from canola fields located in fars, mazandaran, and ardabil provinces. after growing under controlled conditions, seedlings of the weed species were exposed to the recommended doses of haloxyfop-r-methyl, sethoxydim, cycloxydim and clethodim herbicides at 2-3 leaf stage. fresh and dry weights and survival percentage of plants were measured four weeks after treatment. based on fresh weight reduction, 86.7%, 66.7% and 60% of annual ryegrass accessions were resistant to haloxyfop-r-methyl, sethoxydim and cycloxydim, respectively. also, 25% of canary grass accessions were resistant to haloxyfop-r-methyl, based on fresh weight loss, while 12.5% of accessions were classified as suspected resistant to sethoxydim. based on fresh weight reduction, 31% of 29 wild oat accessions were resistant to halloxypop-r-methyl and only one accession was resistant to clethodim. the occurrence of definite resistance in other wild oat accessions to the three dim herbicides was not confirmed. generally, resistance of narrow-leaved weeds to some commonly used graminicides in broadleaf crops such as canola has been developed; therefore, it is recommended to restrict application of herbicides with the same mechanism of action, while following crop rotation.