استفاده از زیست‌سنجی غیرمستقیم کمّی بذر به‌عنوان روشی سودمند جهت ارزیابی تحمل به علف‌کشها در کولتیوارهای گندم

این پژوهش با هدف استفاده از روش زیست سنجی غیرمستقیم کمّی بذر و برآورد متغیر غلظت موثر 50 درصد ماده فعال علف‌کش، به عنوان روشی سودمند جهت ارزیابی تحمل به علف کش در کولتیوارهای گندم در برنامه های به نژادی انجام شد. ابتدا با استفاده از زیست سنجی مقدماتی و اندازه گیری صفات ریخت شناختی مختلف در سطح پتری دیش روی گیاهچه های هفت کولتیوار گندم تحت تیمار چندین غلظت از علف کش های بروموکسینیل+ام سی پی آ، توفوردی+ام‌سی‌پی‌آ و متری بوزین، حداکثر غلظت قابل‌ تحمل و متحمل ترین کولتیوار و بهترین صفت برای آزمون زیست سنجی انتخاب شد. سپس در آزمایش زیست سنجی بذر، با اندازه‌گیری صفات مختلف ریخت شناختی روی گیاهچه های کشت شده در پتری دیش، کولتیوار متحمل تر انتخاب شده در آزمون مقدماتی، تحت تیمار هشت غلظت از علف کش ها به همراه شاهد بدون علف کش قرار گرفت و به کمک روش های مبتنی بر رگرسیون غیرخطی، مقدار غلظت موثر 50 درصد محاسبه شد که برای علف کش های بروموکسینیل+ام سی پی آ، توفوردی+ام سی پی آ و متری بوزین به ترتیب 517/0 و 098/0 لیتر و 285/0 کیلوگرم از ماده ی فعال در هکتار برآورد شد. بر اساس نتایج، صفت طول اندام هوایی گیاهچه ها، صفتی مطلوب برای انجام زیست سنجی بذر بود. در طی دو مرحله آزمون، در میان ارقام انتخابی، کولتیوار قدس نسبت به علف‌کش مورد استفاده متحمل تر بود که می تواند جهت برآورد متغیر غلظت موثر 50 درصد ماده فعال در هکتار مورد استفاده قرار گیرد.

Indirect quantitative seed bioassay as a useful method for evaluating herbicide tolerance in wheat cultivars

This study was conducted to utilise indirect quantitative seed bioassay and estimation of 50% effective concentration (EC50) variable of herbicide active ingeredient (a.i.) as a useful method for evaluating herbicide tolerance of wheat cultivars in breeding programs. Using primary bioassay in petri dish on seedlings of seven wheat cultivars treated with several concentrations of metribuzin, bromoxynil+MCPA, and 2,4D+MCPA herbicides, maximum tolerable concentration, the most tolerant cultivar and the best trait was selected for bioassay by measuring morphological traits. Then, the seed bioassay carried out by measuring different morphological traits upon seedlings of the tolerantest selected cultivar in primary test under eight concentrations of herbicides and control (without herbicide) in petri dish. active ingeredient EC50 calculated based on nonlinear regression that were 0.517 and 0.98 litter and 0.285 kg of a.i. ha1 of metribuzin, bromoxynil+MCPA, and 2,4D+MCPA respectively. According to the results, length of shoots was a desirable trait for seed bioassay. Quds was the most tolerant cultivar to applied herbicides among the selected cultivar in two steps of test and it can be used to estimation of active ingeredient EC50.