تعیین میزان فلزات در بافت های اردک سرسبز (Anas platyrhynchos) و ارزیابی خطر غذایی ناشی از مصرف آن در سواحل جنوب شرقی دریای خزر

فلزات سنگین به‏ دلیل دارا بودن خاصیت تجمع، بزرگ نمایی زیستی و سمیت بالا سهم عمده ای از نگرانی های مربوط به آلودگی اکوسیستم های آبی را تشکیل می دهند. پرندگان تالابی به علت قرارگیری در سطح های بالای زنجیره غذایی می توانند به خوبی نشانگر افزایش این فلزات در محیط زیست خود باشند. در پژوهش حاضر تعداد 30 قطعه اردک سرسبز (15 قطعه نر و 15 قطعه ماده)، از سواحل جنوب شرقی دریای خزر جمع آوری شد. غلظت فلزات سرب، کادمیوم، کروم، روی و آهن در بافت های کبد، کلیه و عضله سینه اردک های سرسبز با استفاده از دستگاه جذب اتمی تعیین گردید. بافت های کبد و کلیه بیش‏ترین میزان تجمع زیستی فلزات را از خود نشان دادند. تجمع فلزات کادمیوم، سرب و کروم در بافت های مختلف از الگوی کلیه > کبد > عضله و تجمع فلزات روی و آهن از الگوی کبد > کلیه > عضله پیروی کرد. میانگین غلظت فلزات مورد مطالعه در کبد و عضله اردک سرسبز از ترتیب fe > zn > pb > cd > cr پیروی کرد در صورتی که میانگین غلظت فلزات در کلیه اردک سرسبز از ترتیب fe > zn > pb > cr > cd پیروی کرده بود. تجمع زیستی آهن در بافت عضله بین دو جنس نر و ماده اختلاف معنی داری را نشان داد (05/0p < ). میزان جذب روزانه و هفتگی فلزات ناشی از مصرف اردک سرسبز توسط خانواده شکارچیان در حد مجاز تخمین زده شد. میزان (target hazard quotients) thq برای هریک از فلزات کمتر از یک بدست آمد. به طور کلی فعالیت های مختلف انسانی در قسمت های اطراف تالاب و ورود فاضلاب های گوناگون را می توان منبع اصلی آلودگی به فلزات در منطقه مورد مطالعه دانست. نتایج حاصل از تحقیق حاضر می تواند در پایش مستمر سواحل جنوب شرقی دریای خزر مورد استفاده قرار گیرد.