زون بندی حفاظتی تالاب چغاخور از طریق ارزیابی چندمعیاره مکانی (SMCE)

تالاب ها مهمترین و درعین حال آسیب پذیرترین منابع زیست محیطی جهان محسوب میشوند. برای دستیابی به استفاده خردمندانه از تالاب ها ضروری است به تعادل و توازنی رسید که موجودیت این اکوسیستم ها در گستره وسیع فعالیت های انسانی که از حفاظت مطلق تا دخالت موثر متفاوت است، تضمین شود. زون بندی سازوکاری در راه نیل به این هدف محسوب می شود. در این مطالعه زون بندی حفاظتی تالاب چغاخور در استان چهارمحال و بختیاری با روش ارزیابی چندمعیاره مکانی صورت گرفته است. گام های این مطالعه شامل تعیین هدف، شناسایی و گزینش معیارهای حفاظت، غربال سازی معیارها با استفاده از روش دلفی، اولویت بندی و وزن دهی معیارها با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی، نقشه سازی شاخص ها و در نهایت پهنه-بندی و گزینش زون های حفاظتی بود. مطابق نتایج حاصل از پرسشنامه دلفی، معیار اصلی زیستگاه و زیرمعیارهای عوامل تهدید و درجه حفاظتی گونه در گزینش پهنه های حفاظتی در تالاب چغاخور بیشترین درصد اهمیت را به خود اختصاص دادند. نتایج اجرای روش ahp با نرم افزار expert choice در اولویت بندی معیارهای حفاظت نشان داد که از بین معیارهای اصلی، معیار زیستگاه با ضریب وزنی 489/0 بیشترین اهمیت و سپس معیارهای گونه، جنبه-های اجتماعی و مدیریتی به ترتیب با ضرایب 279/0، 093/0 و 086/0 و معیار جنبه های اقتصادی با ضریب 053/0 کمترین ضریب اهمیت را در گزینش پهنه های حفاظتی در تالاب چغاخور داشت. با در نظر گرفتن مرز تالاب بر اساس توسعه گیاهان آبزی و زون بندی نهایی پهنه های حفاظتی، وسعت زون هسته مرکزی معادل 1/24%، وسعت زون حایل در داخل پهنه آبی برابر 5/19% و وسعت این زون در خارج از پهنه آبی معادل 5/28 درصد محدوده مورد مطالعه تعیین شد. در مجموع می توان چنین نتیجه گیری نمود که از شمال به سمت جنوب تالاب به تدریج بر ارزش حفاظتی آن افزوده می شود