ارزیابی توان گیاهان آبزی در جذب و کاهش میزان غلظت فلز سنگین جیوه از فاضلابهای صنعتی، مطالعه موردی: شهرستان دزفول

توانایی گیاهان آبزی جهت جذب فلزات سنگین و کاهش غلظت آن‌ها از محیطهای فاضلاب در تحقیقات زیادی نشان داده شده است. با این حال به دلیل سازگاری این تکنولوژی و همچنین کم-هزینه بودن آن مورد توجه صاحب نظران زیادی قرار گرفته است. جیوه یکی از جمله فلزات خطرناکی است که در بعضی از فاضلابهای صنعتی یافت می گردد. در این مطالعه که در سال 1387 صورت پذیرفت ابتدا جذب جیوه، توسط چهار گونه گیاه آبزی بومی دزفول شامل phragmites australis، typha latifolia، scirpus bulrush و plantgo alisma بررسی و دو گونه مناسب شناسایی گردید. پس از انتخاب دو گونه مناسب، تاثیر نوع سامانه (سامانه‌های حاوی دو گونه مناسب و یک سامانه شاهد) و زمان ماند (پنج زمان ماند 1، 3، 7، 10 و 14 روزه) بر راندمان حذف در سطح آلایندگی 100 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک مورد مطالعه قرار گرفت. به همین منظور ابتدا از طریق آزمایشات گلدانی خاک محیط کشت در سه سطح مختلف جیوه (50، 100 و 200 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک) آلوده گردید و در دوره زمانی 60 روزه، گیاهان کشت گردید. این قسمت از طرح، در قالب طرحی کاملا تصادفی و در سه تکرار اجرا گردید. نتایج نشان داد دو گونه گیاهی phragmites sp. و typha sp. با میزان جذب به ترتیب 23/6 و 23/2 میلی‌گرم در کیلوگرم ماده خشک در انتهای دوره رشد گیاهان، بالاترین انباشت جیوه را در اندام‌های زیرزمینی نشان دادند. میزان انباشت در اندام‌های زیرزمینی اختلاف معنی‌داری را با میزان انباشت در اندام‌های هوایی نشان داد. سپس دو گونه انتخاب شده در این مرحله در حوضچه‌های مصنوعی با ابعاد 5 متر طول، 5/0 متر عرض و 4/0 متر ارتفاع که کف آن‌ها ایزوله شده بود، کشت گردید. در انتهای حوضچه ها به منظور خروج فاضلاب، لوله زهکش قرار داده شد. یک حوضچه نیز به عنوان شاهد (بدون گیاه) در نظر گرفته و آزمایشات به منظور تاثیر نوع سامانه و زمان ماند بر راندمان حذف جیوه در سطح آلایندگی 100 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک و در سه تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد که تاثیر نوع سامانه و زمان ماند بر راندمان حذف آن از حوضچه‌های مصنوعی معنی‌دار و اثر متقابل این دو عامل غیرمعنی‌دار گردید. سامانه حاوی گونه گیاهی australis phragmites با متوسط راندمان حذف 3/33 درصد (متوسط پنج زمان ماند) و زمان ماند 14 روز با متوسط 5/49 درصد بالاترین راندمان حذف را نشان داد.