ارزیابی و سنجش آلودگی فلزات سنگین در رسوبات تالاب گندمان

اکوسیستم تالاب‌ها ازجمله آثار طبیعی و گردشگری هر کشور به شمار می‌روند. این اکوسیستم‌ها دارای ویژگی‌های بوم‌شناختی ویژه‌ای بوده که به دلیل شرایط خاص آب‌وخاک، تالاب‌ها دارای تنوع زیستی منحصربه‌فرد می‌باشد. تالاب گندمان یکی از تالاب‌های بااهمیت و اکوسیستم‌های غنی در استان چهارمحال و بختیاری می‌باشد. کم‌توجهی به وضعیت این تالاب‌ باعث ایجاد مشکلات و چالش‌هایی در این اکوسیستم شده است. یکی از این مشکلات ورود پساب‌های کشاورزی به محیط تالاب و درنتیجه آلودگی تالاب به فلزات سنگین می‌باشد. رسوبات به‌عنوان اصلی‌ترین جاذب آلاینده‌ها دارای اهمیت بسیاری می‌باشند. بدین منظور مطالعه حاضر به‌منظور سنجش فلزات سنگین سرب، کادمیوم، مس و روی در رسوبات ورودی و خروجی تالاب انجام‌شده است. تعداد 24 نمونه رسوب از ورودی‌‌های گاوکش و قلعه ارمنی و خروجی اشکفت زلیخا در دو فصل تابستان و پاییز سال 1397 برداشت گردید. پس از مشخص شدن میزان عناصر در رسوبات جهت تعیین شدت آلودگی از شاخص انباشت ژیوشیمیایی مولر و جهت بررسی حد مجاز آلودگی عناصر در رسوبات از استاندارد کیفیت رسوب آمریکا (noaa)، کیفیت رسوب کانادا (isqgs) و استاندارد محیط‌زیست کانادا استفاده شد. نتایج شاخص انباشت ژیوشیمیایی مولر نشان داد رسوبات تالاب ازنظر عنصر کادمیوم در متوسط تا زیاد قرار داشته ولی ازنظر عناصر سرب، مس و روی در طبقه غیر آلوده قرار می‌گیرند. نتایج حاصل از مقایسه میانگین عناصر رسوبات نشان داد که دو شاخص کیفیت رسوب کانادا و شاخص محیط‌زیست کانادا میزان کادمیوم رسوبات تالاب را بالاتر از حد مجاز تشخیص داده ولی ازنظر سایر عناصر رسوبات تالاب دارای آلودگی نمی‌باشد. نتایج به‌دست‌آمده از آزمون تی تک نمونه نیز تائید کننده نتایج شاخص‌های استاندارد کیفیت رسوب می‌باشد.

Assessment and Measurement of Heavy Metals Contamination in Sediments of Gandoman Wetland

Wetlands ecosystem is regarded as one of nature and tourism aspects. These ecosystems are of special ecological properties and unique biodiversity due to specific climate and ground conditions. Gandoman wetland is one of important wetlands and rich ecosystems in Chaharmahal and Bakhtiari. Not considering the wetland environmental conditions has caused some problems and challenges. One of problems can be mentioned as entering the agricultural wastewater into the wetland leading to the heavy metal contamination. Sediments are important as the most basic absorbent of contaminants. Thus, the current study has been conducted to measure such heavy metals as lead, cadmium, copper and zinc within sediments of wetland entrance and exit. 24 sediment samples have been taken from the entrance of Gavkosh and GhaleArmani and exit of AshkoftZoleikha in summer and fall in 2018. After specifying the amounts of elements in the sediments, in order to determine the contamination intensity, Muller Geoaccumulation Index was used and National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA), Interim Sediment Quality Guidelines (ISQGs) and Ontario Ministry of Environment Screening Level Guidelines (Canada environment standard) were applied to assess the limit of element contamination. Results of Muller Geoaccumulation Index indicated that the wetland sediments are in the moderatehigh range of Cadmium but lead, copper and zinc are in the noncontaminated level. Results of sediment elements rsquo; mean comparisons indicated two indices of ISQGs and Canada environment standard showed the amount of Cadmium higher than the specified limit but other elements are not contaminated. Results of ttest confirmed the results of sediment quality standards indices.