بررسی مدل‌های اکولوژیکی حوزه آبخیزداری نیزار قم از منظر کاربری‌های کشاورزی، مرتعداری و جنگلداری

مطالعه و برنامه‌ریزی و اجرای عملیات حفاظتی، احیایی و مدیریتی، منجر به بهره‌برداری صحیح و معقول از منابع طبیعی تجدید شونده و توسعه پایدار شده که این امر از عوامل مهم و زیربنای de رشد اقتصادی و خودکفایی است. یکی از این منابع حیاتی، آب و خاک است. این پژوهش به بررسی مدل‌های اکولوژیکی حوزه آبخیزدارینی زار قم در سال 1391 از منظر کاربری‌های کشاورزی، مرتعداری و جنگلداری پرداخته شده است. مساحت این حوزه آبخیز حدود 12821.38 هکتار یا 12.82 کیلومتر مربع است. با توجه به وسعت حوزه و شبکه آبراهه‌های فرعی داخل آن، در این پژوهش محدوده طرح به 9 زیرحوزه مستقل و غیرمستقل تقسیم شده است. ابتدا نقشه‌های به دست آمده برای کاربری مختلف با یکدیگر ادغام و توان هر منطقه برای کاربری‌های مختلف به دست آمده است. در مرحله بعد با روش کیفی-قیاسی و با کمک نقشه کاربری موجود به تعیین بهترین و اولویت‌دارترین کاربری اقدام شده است. پس از تعیین اولویت‌بندی‌های مناسب برای تمام بخش‌های منطقه مورد مطالعه، یازده نوع کاربری برای بخش‌های مختلف مناسب تشخیص داده شده است. با مقایسه نقشه کاربری موجود و کاربری‌های مناسب در منطقه مورد مطالعه که در این پژوهش به دست آمده است، چند نوع تناقض قابل مشاهده است. مهم‌ترین آن مربوط به حدود 40 هکتار از اراضی زراعت واقع در جنوب شرق و جنوب غرب منطقه است که برای این کاربری مناسب نبوده و بایستی به مرتع یا علوفه‌کاری تبدیل شود. دسته دیگر از تناقض‌ها مربوط به اراضی مرتعی دارای محدودیت بوده که بایستی به‌صورت حفاظت‌شده و تنها برای استفاده حیات وحش مورد استفاده قرار گیرند. دسته دیگر مربوط به اراضی دارای پتانسیل کشاورزی بوده که عمدتاً در بخش شرقی منطقه مورد مطالعه واقع شده و می‌تواند جهت کشت آبی مورد استفاده قرار گیرد.

Investigation of Ecological Models of Neyzar Qom’s Watershed Area in terms of Agricultural, Grassland and Forestry

Study, planning and implementing protection operation lead to correct exploitation of renewable energy resources and sustainable development. From these, vital sources are water and soil. The aim of this study is to investigate the agricultural and forestry aspects of ecological model of Neyzar Qom rsquo;s watershed in 2012. Neyzar watershed area is about 12821.38 hectare. Therefore, in this study, the presumed zone has been divided into 9 dependent and independent areas. It is worthy to choose the best option in order to have the optimum utilization. This phenomena names priority determination. At first, obtained maps for different utilization have been merged and potential of the regarded zone has been estimated. Next step includes qualitative, deductive method to determine the best priority. Finally, eleven useful components for different areas have been selected. By comparing obtained maps and useful components of selected areas, some contradictions observed. It can be concluded, that, 40 hectares of south east and south west of the zone should be converted to grassland. Other contradictions related to limited grassland area which should be used as a protected area for wild life. Albeit, agricultural areas located at east of the zone, can be used as water crop.