گوناگونی زیستی و تغییرات فصلی و زیستگاهی پلانکتون‌های گیاهی دریاچه‌ی سد درودزن، استان فارس

دریاچه‌ی سد درودزن بخش مهمی از آب آشامیدنی شیراز را تامین می‌کند، و ازاین‌رو حفظ کیفیت آن بسیار مهم است. پلانکتون‌های گیاهی نقش کلیدی در چرخه‌ی مواد و انرژی در اکوسیستم‌های آبی دارند، اما اطلاعاتی از تنوع و فراوانی آن‌ها در اکوسیستم دریاچه‌ی درودزن در دست نیست. این پژوهش جمعیت‌های پلانکتون‌های گیاهی را در نه ایستگاه دریاچه از زمستان 1394 تا پاییز 1395 بررسی می‌کند. در این دریاچه مجموعاً 45 سرده از 10 رده شامل کلروفایسه (جلبک‌های سبز: 16 سرده از 9 خانواده)، سیانوفایسه (جلبک‌های سبز آبی، 7 سرده از 7 خانواده)، باسیلاریوفایسه (جلبک‌های دیاتومه‌ای: 13 سرده از 6 خانواده)، زانتوفایسه (جلبک‌های سبز زرد، 1 سرده)، داینوفایسه (2 سرده از 2 خانواده)، یوگلنوفایسه) 2 سرده از 2 خانواده)، کریزوفایسه (1 سرده)، و کوزینودیسکوفایسه (1 سرده)، تربوکسیوفایسه (1 سرده)، و فلوریدوفایسه (1 سرده) شناسایی شد. ترکیب گونه‌ها و تراکم آن‌ها در زیستگاه‌های مختلف دریاچه تفاوت‌هایی را نشان‌داد. در چرخه‌ی فصلی، بیش‌ترین تراکم کل فیتوپلانکتون‌ها در پاییز (4514 عدد در لیتر)، و در پراکنش مکانی بیش‌ترین شمار میانگین کل فیتوپلانکتون‌ها در زیستگاه ساحلی و در برش رودخانه‌ای دیده شد. برخی از سرده‌ها (cersatium، dinobryon، fragilaria، pediastrum، spirogyra، و storastrum) در همه‌ی فصل‌ها بودند. بیش‌ترین و کم‌ترین تنوع فیتوپلانکتون‌ها بر پایه‌ی نمایه‌ی مارگالف در تابستان (1.8) و زمستان (0.7)، و اندازه‌ی آن در زیستگاه عمقی کم‌تر از سطحی و ساحلی بود. تنوع رده‌های فیتوپلانکتون دریاچه‌ی درودزن از بیش‌تر دریاچه‌های بررسی‌شده در ایران بیش‌تر است. از آنجا که گونه‌های جلبک‌های سبز (کلروفایسه) و دیاتومه‌ها (باسیلاریوفایسه) در همه‌ی فصل‌ها بودند و جلبک‌های سبز‌آبی (سیانوفایسه) هرگز به شکوفایی نرسیدند، با معیار گرفتن گروه‌های پلانکتون غالب می‌توان گفت که این دریاچه در شرایط الیگوتروفی است. نتایج این پژوهش نشانمی دهد که پراکنش و تراکم فصلی و مکانی فیتوپلانکتون‌های دریاچه‌ی درودزن در لایه‌های مختلف، و زمان‌های مختلف سال، تا حد زیادی برای این دریاچه ویژه است.

Biodiversity and Temporal and Spatial Variation of Phytoplankton Populations in Dorudzan Reservoir, Fars Province

Dorudzan Reservoir supplies a considerable portion of drinking water for Shiraz, hence it is vital to protect its quality. Phytoplankton plays a key role in the cycle of material and energy in aquatic ecosystems, yet no data is available on their diversity and density in Dorudzan reservoir ecosystem. This research investigates phytoplankton communities in 9 stations in the lake, during winter 2015 to autumn 2016. A total of 45 genera of 10 classes were identified, including Chlorophyceae (green algae: 16 genera of 9 families), Cyanophyceae (bluegreen algae: 7 genera of 7 families), Bacillariophyceae (diatoms: 13 genera of 6 families), Xanthophyceae (yellowgreen algae: 1 genus), Dinophyceae (2 genera of 2 families), Euglenophyceae (2 genera of 2 families), Chrysophyceae (1 genus), Coscinodiscophyceae (1 genus), Trebouxiophyceae (1 genus), and Florideophyceae (1 genus). Species composition and their densities showed variations among different habitats in the lake. The highest density in their seasonal cycle was observed in the autumn (4514/L), and in littoral habitat and riverine section, according to their spatial distribution. Some genera (Ceratium, Dinobryon, Fragilaria, Pediastrum, Spirogyra, and Staurastrum) were present in all seasons. The highest and the lowest diversity of the phytoplankton based on Margalef Index was in summer (1.8) and winter (0.7), and it was lower in the benthic habitat compared to the limnetic and the littoral. In comparison with most of the studied reservoirs in the country, Phytoplankton diversity is higher in the Dorudzan. As the green algae and diatoms were observed in all seasons, and bluegreen algae never bloomed, from the point of the density of various phytoplankton, this reservoir might be regarded as an oligotrophic lake. Results of this research suggest that the seasonal and spatial distribution and density of phytoplankton in Dorudzan Reservoir is quite specific, due to its different water temperature situation, and specific availability of nutrients in various layers.