برآورد تبخیر ماهانه با مدل‌های سری زمانی sarimaو bilinear در ایستگاه ایدنک

برنامه ریزی صحیح برای استفاده بهینه از منابع آبی با هدف رسیدن به توسعه پایدار از اهمیت خاصی برخورداراست. آگاهی از مقدار دقیق تبخیر که یکی از پارامترهای مهم برای برنامه ریزی های منابع آب، مدیریت آبیاری و تولیدات زراعی است امری اجتناب ناپذیر می باشد. از سوی دیگر عدم کفایت ایستگاه های تبخیر سنجی و ابهام در کیفیت داده ها پژوهشگران را به سمت مدل های برآورد سوق داده است. در این مقاله با بکارگیری مدل های خطی سری زمانی sarima و مدل دوخطی (bilinear)، تبخیر ماهانه در ایستگاه ایدنک واقع در حوضه مارون استان خوزستان برآورد شد. برای مدل سازی سری زمانی از داده های تبخیر ماهانه ایستگاه ایدنک با طول دوره اماری 32 سال (1392-1360) استفاده شد. برای صحت سنجی مدل های سری زمانی sarima برازش یافته، از مقادیر آماره آزمون پورت مانتو، و باقی مانده ای توابع خودهمبستگی و خودهمبستگی جزیی استفاده شده و برای انتخاب بهترین مدل sarima، از معیار شوارتز sbc بهره گرفته شد. همچنین برای صحت،سنجی مدل های دوخطی از آماره پورت مانتئو استفاده گردید. از میان مدل های sarima، مدل sarima(1,0,1)*(1,0,1)12 و از میان مدل های دوخطی، مدل bl(7,0,1,1) برازش یافته بر سری زمانی تبخیر ماهانه ایدنک مناسب تشخیص داده شدند. مقایسه مقادیر معیارهای آماری دو مدل مذکور نشان داد که مدل bl(7,0,1,1) با ضریب تعیین (r2) برابر با 0.89، ریشه میانگین مربعات خطا (rmse) برابر با 2.945 میلی متر، میانگین قدرمطلق انحراف ((mad برابر با 0.618میلی متر از دقت بیشتری نسبت به مدل sarima(1,0,1)*(1,0,1)12 در برآورد تبخیر ماهانه در ایستگاه ایدنک برخوردار می باشد.