ارزیابی سیستم‎های مختلف کشت بر میزان غلظت عنصر کادمیوم در مراحل رشدی گندم

آلوده شدن خاک با فلزات سنگین موجب تجمع این عناصر در بافت‎های گیاهی و کاهش کمّی و کیفی محصولات کشاورزی شده و به این ترتیب سلامت انسان و دام را به خطر می اندازد. بقایای محصول قبلی و میزان مصرف کود‎های شیمیایی مصرفی (خصوصاً کود‎های فسفاته) از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر تجمع کادمیوم در بافت‎های گیاهان می‎باشد. تناوب کشت عامل مهم و تاثیرگذار دیگری بر قابلیت حل شدگی کادمیوم در خاک می باشد. این تحقیق با هدف ارزیابی اثرات سیستم‎های کشت و مراحل مختلف رشد بر غلظت کادمیوم گیاه زراعی گندم بر اساس آزمایش کرت‎های یک بار خرد شده در زمان و در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی در سه تکرار طی سال زراعی 94-93 در ایستگاه مرکز تحقیقات کشاورزی شاوور (استان خوزستان) اجرا شد. فاکتور اصلی شامل دو سیستم کشت (برنجگندم، آیشگندم) و فاکتور فرعی در برگیرنده مراحل رشد (پنجه دهی، گلدهی و رسیدگی) بودند. تفاوت غلظت کادمیوم دانه گندم دو سیستم کشت طبق آزمون t (ttest) در سطح احتمال یک درصد معنی‎دار شد و غلظت کادمیوم دانه در سیستم کشت برنجگندم با میانگین 31/0 میلی گرم بر کیلوگرم بیشتر از سیستم کشت آیشگندم (27/0 میلی گرم بر کیلوگرم) بود که بیشتر از حد استاندارد سازمان بهداشت جهانی است. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر سیستم‎های کشت و مراحل مختلف رشد و نمو بر صفات غلظت کادمیوم ریشه و ساقه در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. تجمع مقدار کادمیوم ریشه به میزان 09/1 میلی‎گرم بر کیلوگرم و ساقه به میزان 73/0 میلی‎گرم بر کیلـوگرم در سیستم کشت برنجگندم در مقایسه با سیستم کشت آیشگندم بیشتر بود. غلظت های کادمیوم تجمع یافته در ساقه یا در ریشه طی مراحل مختلف رشد گندم تفاوت معنی‎داری نداشتند اما در کل از روند افزایشی دارا بودند. به نظر می‎رسد این امر به دلیل عدم تغییر پذیری غلظت کادمیوم در بازه زمانی کاشت تا برداشت گندم است.