تاثیر کاربرد اوره و نیتراپایرین بر خصوصیات کمی و کیفی ارقام مختلف گندم (.triticum aestivume l) در شرایط مختلف خاک ورزی

به منظور بررسی روش‌های مختلف خاک ورزی و کود اوره همراه با نیتراپایرین بر میزان کلروفیل، پروتئین دانه، عملکرد و اجزاء دو رقم گندم، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 96-1395 در مزرعه تحقیقاتی پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل خاک ورزی‌‌‌ (رایج و حداقل)‌‌‌‌‌، کود اوره در سه سطح‌‌‌‌‌ (صفر، 150 کیلو اوره در هکتار و 150 کیلو اوره در هکتار + نیتراپایرین) و ارقام گندم (ارگ و امیدبخش) بودند. نتایج نشان داد که سیستم های خاک ورزی بر صفات مورد بررسی تاثیرگذار بودند به طوری که بیشترین میزان کلروفیل (5/18 میلی گرم در گرم وزن تر) و شاخص سطح برگ (3/78) به ترتیب در خاک ورزی حداقل و رایج به دست آمد. بیشترین میزان پروتئین دانه (14/8 درصد)، عملکرد دانه (668/3 کیلوگرم در هکتار) و شاخص برداشت (42/5 درصد) در خاک ورزی حداقل و تیمار کودی 150 کیلوگرم اوره در هکتار+ نیتراپایرین به دست آمد. کاربرد همزمان اوره و نیتراپایرین باعث افزایش پروتئین دانه، وزن هزار دانه و شاخص برداشت شد. هر دو رقم ارگ و امیدبخش بیشترین ارتفاع (به ترتیب 102/16 و 104/66 سانتی متر) و شاخص سطح برگ (به ترتیب 3/8 و 3/9) را در تیمار کودی 150 کیلوگرم اوره در هکتار تولید کردند. اثر متقابل سه گانه خاک ورزی‌‌‌‌، کود و رقم نیز تاثیر معنی‌داری بر وزن خشک برگ، عملکرد دانه‌‌ و عملکرد زیستی داشت. در خاک ورزی حداقل، رقم امیدبخش در تیمار کودی 150 کیلوگرم اوره همراه با نیتراپایرین عملکرد دانه و عملکرد زیستی بهتری نسبت به سایر تیمارها نشان داد. با توجه به نتایج به دست آمده، در شرایط شخم حداقل، رقم امیدبخش و کاربرد اوره همراه با نیتروپایرین توصیه می گردد.

effect of urea and nitrapyrine on quantitative and qualitative characteristics of different wheat cultivars (triticum aestivume l.) under different tillage conditions

in order to evaluate different tillage methods and urea fertilizer with nitrapyrin on total chlorophyll content, grain protein, yield and yield components of two wheat cultivars, an experiment was conducted in form of split factorial in randomized complete blocks with three replications in the research farm nuclear science and technology in 2017-2018. experimental treatments included conventional and minimum tillage, fertilizer treatment at three levels of 0, 150 kg urea ha-1 and 150 kg urea ha-1 + nitrapyrin and wheat cultivars (arg and omidbakhsh). tillage systems were effective on the studied traits and that the highest amount of chlorophyll (5.18 mg.g-1 fw) and leaf area index (3.78) were obtained in minimum and conventional tillage, respectively. the highest grain protein content (170.7%), grain yield (668.3 kg.ha-1) and harvest index (42.51%) were obtained in minimum tillage and 150 kg urea ha-1 fertilizer + nitrapyrin. application of urea + nitrapyrin increased grain protein, 1000-grain weight and harvest index. both arg and omidbakhsh cultivars obtained the highest plant height (102.16 and 104.66 cm, respectively) and leaf area index (3.88 and 3.98, respectively) in 150 kg urea ha-1 treatment. the three-way interactions of tillage, fertilizer and cultivar also had a significant effect on leaf dry weight, grain yield and biological yield. in minimal tillage, omidbakhsh cultivar in 150 kg urea ha-1 + nitrapyrin fertilizer treatment showed better grain yield and biological yield than other treatments. according to the obtained results, in minimal plowing conditions, omidbakhsh cultivar and application of urea + nitrapyrin is recommended.