تاثیر تلقیح با قارچ میکوریزا بر جذب عناصر غذایی و اجزای اسانس گیاه بادرشبو (dracocephalum moldavica l) تحت تنش خشکی

جذب عناصر غذایی و ترکیب اجزای اسانس گیاه تحت تاثیر ﺗﻨﺶ ﺧﺸﮑﻲ قرار می گیرد. به منظور بررسی اجزای اسانس گیاه بادرشبو در پاسخ به تلقیح قارچ میکوریزا تحت شرایط تنش خشکی، یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه‌ای انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح تنش خشکی بر اساس حداکثر تخلیه مجاز (mad) (بدون تنش آبیاری کامل در حد ظرفیت مزرعه، 0.5 و 0.75 mad) و دو سطح عدم تلقیح و تلقیح با قارچ (glumus verciforme) بودند. اجزای اسانس از طریق کروماتوگرافی گازی (gc) و کروماتوگرافی گازیطیف‌سنجی جرمی (gc/ms) شناسایی شدند. حدود 36 ترکیب در گیاه بادرشبو در تلقیح با میکوریزا تحت تنش خشکی شناسایی شد که 13 ترکیب، درصد بالاتری نسبت به بقیه ترکیبات دارا بودند. ترکیبات ژرانیال (18.3 درصد)، ژرانیول (30.98 درصد)، ژرانیل استات (26.78درصد) و نرال (11.94 درصد) بخش عمده اسانس را تشکیل می‌دادند. اعمال تنش خشکی و تلقیح با قارچ سبب افزایش درصد اجزای اصلی اسانس شد. اما میزان اسانس با افزایش شدت تنش خشکی تا 0.50 mad کاهش یافت. بالاترین درصد اسانس (1.24 درصد) در تیمار تلقیح با قارچ میکوریزا در شرایط تنش 0.75 mad به دست آمد. تنش خشکی سبب کاهش میزان عناصر پرمصرف نیتروژن، فسفر و پتاسیم در گیاه گردید. تلقیح گیاه با قارچ میکوریزا، میزان عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم را افزایش داد. بالاترین میزان پتاسیم در شرایط بدون تنش خشکی و تلقیح با قارچ میکوریزا بود. به طورکلی، تلقیح با قارچ میکوریزا در شرایط تنش خشکی باعث افزایش درصد عناصر غذایی و افزایش درصد اسانس در گیاه بادرشبو شد.

Effect of Arbuscular Mycorrhiza Inoculation on Nutrient Uptake and Essential Oil Composition of Dragonhead (Dracocphalum moldavica L.) under Drought Stress

To study essential oil components of Dracocephalum moldavica in response to mycorrhiza fungus inoculation under drought stress condition, a factorial experiment based on completely randomized design with three replications was carried out under greenhouse condition. The factors of the experiment were three levels of drought stresses [control, 0.75 maximum allowable depletion (MAD) and 0.5 MAD] and inoculation with mycorrhiza fungi in two levels (no mycorrhiza inoculation as control and Glomus verciforme inoculation). Essential oil components were recognized via gas chromatography (GC) and gas chromatographymass spectrometric (GC/MS). The result showed that about 36 components in D. moldavica were identified through inoculation with mycorrhiza under drought stress. Concentration of 13 compounds of these were higher than the rest. Compositions of geranial (18.3%), geraniol (30.98%), geranyl acetate (26.78%) and neral (11.94%) had high quantities in essential oil. Drought stress and mycorrhiza inoculation increased the percentage of major essential oil components. The highest essential oil percentage (1.24%) was obtained by mycorrhiza inoculation treatment and drought stress at 0.75 MAD. Drought stress reduced the uptake of nitrogen, phosphorus and potassium elements, while mycorrhiza inoculation increased their uptake. The highest uptake of potassium was in nonstress and mycorrhiza inoculation conditions. It can be concluded that mycorrhiza inoculation under drought stress increased the uptake of nutrients and essential oil composition of dragonhead.