روابط بین صفات در اکوتیپ‌های آویشن دنایی (thymus daenensis subsp. daenensis) تحت شرایط بدون تنش و تنش خشکی

روابط بین صفات در اکوتیپ‌های آویشن دنایی، آزمایشی در دو محیط بدون‌ تنش و واجد تنش خشکی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار در سال زراعی 97-1396 در شهرستان ابرکوه بررسی شد. برای تعیین روابط بین صفات از همبستگی ساده و برای تعیین صفات موثر و نیز میزان اثرات مستقیم و غیرمستقیم آنها بر وزن خشک اندام ‌هوایی به‌ترتیب از رگرسیون گام‌به‌گام و تجزیه علیت و همچنین جهت یافتن عوامل پنهانی که باعث ایجاد همبستگی‌های خاصی بین متغیرهای اندازه‌گیری ‌شده می‌شوند، از تجزیه به عامل‌ها استفاده شد. ضرایب همبستگی بین صفات نشان داد که وزن‌تر و خشک اندام‌هوایی با بزرگ ترین و کوچک ترین قطر تاج‌ پوشش، سطح تاج ‌پوشش، طول‌ برگ، تعداد ساقه در بوته و عملکرد اسانس در هر دو شرایط آزمایش رابطه مثبت و معنی‌دار داشت. نتایج رگرسیون گام‌به‌گام نشان داد که در شرایط بدون ‌تنش صفات سطح تاج ‌پوشش، طول و عرض برگ، تعداد گل در گل‌آذین و تعداد روز تا 50% گلدهی و در شرایط تنش‌خشکی صفات سطح تاج‌ پوشش، طول و عرض برگ و تعداد روز تا 50% گلدهی وارد معادله شدند. در تجزیه علیت در هر دو شرایط سطح تاج ‌پوشش بیشترین اثر مستقیم و مثبت و عرض برگ اثر مستقیم و منفی بر وزن خشک اندام‌ هوایی داشتند. با استفاده از تجزیه به عامل‌ها در هر دو شرایط سه عامل اصلی در مجموع حدود 76% از تغییرات کل را توجیه کردند و صفات وزن ‌تر و خشک اندام‌ هوایی، بزرگ ترین و کوچک ترین قطر تاج ‌پوشش، سطح تاج ‌پوشش، طول‌ برگ، تعداد ساقه در بوته و عملکرد اسانس از اجزای تشکیل‌دهنده این عوامل بودند.

Evaluating the Relationships among Traits in Thyme (Thymus daenensis subsp. Daenensis) Ecotypes under NonStress and Drought Stress Conditions

To study the relationships among traits of thyme ecotypes, two experiments under nonstress and drought stress conditions were carried out using randomized complete block design with four replications in Abarkouh during 20172018 cropping season. Correlation analysis was used for evaluation of relationships among traits. Stepwise regression and path analysis were used for determination of effective traits on shoot dry weight and for determination of direct and indirect effects on shoot dry weight, respectively. Factor analysis was used for identifying factors that produce special correlations among measured variables. Correlation coefficients among traits showed that there were significant positive correlation among traits like shoot fresh and dry weight with maximum and minimum diameter of canopy, canopy area, leaf length, number of stems per plant and essential oil yield under both conditions. The result of stepwise regression showed that canopy area, leaf width, leaf length, number of flower in inflorescence and number of days to 50% of flowering under nonstress condition and canopy area, leaf width, leaf length and number of days to 50% of flowering under stress condition were entered to the stepwise regression model. The result of path analysis under both conditions showed that canopy area had the highest direct and positive effect on shoot dry weight and leaf width and negative effect on shoot dry weight. Based on factor analysis, three factors were selected and these factors explained 76% of total variation under both conditions and traits such as shoot fresh and dry weight, maximum and minimum diameter of canopy, canopy area, leaf length, number of stems per plant and essential oil yield were main components of these factors.