اثر تنش خشکی و پرایمینگ بذر بر خصوصیات رویشی و زایشی بذر کرچک (ricinus communis l.) رقم محلی اصفهان

خشکی عامل مهمی است که بر جوانه زنی و رشد اولیه و سرعت نمو گیاه تاثیرگذار می باشد و به علت کاهش استقرار اولیه عملکرد اقتصادی را کاهش می دهد. استفاده از پیش تیمار بذور به منظور همگنی سبز شدن و افزایش سرعت رشد و کاهش اثرات نامساعد محیطی و به دنبال آن بهبود عملکرد می باشد. این روش ظهور زود هنگام و استقرار گیاه را تسهیل می بخشد لذا به منظور بررسی اثر تنش خشکی و پرایمینگ بذر بر خصوصیات رویشی و زایشی دانه کرچک، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه ساعتلو، مرکز تحقیقات کشاورزی آذربایجان غربی، در سال زراعی 94 1393 به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از عامل اصلی شامل 4 تیمار تنش خشکی (60، 90، 110 و 130 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر) و عامل فرعی شامل 4 تیمار پرایمینگ بذر (شاهد، هیدروپرایمینگ، سالسیلیک اسید 1 میلی مولار و آب اکسیژنه) بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد که خشکی تاثیر معنی داری بر صفات ارتفاع بوته، تعداد کپسول، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد روغن و شاخص برداشت داشت. از لحاظ تیمارهای پرایمینگ نیز مشاهده گردید که صفات ارتفاع بوته، تعداد و وزن کپسول، تعداد دانه و وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد روغن تحت تاثیر تیمارهای پرایمینگ قرار گرفتند. اثر متقابل بین تیمارهای خشکی و پرایمینگ نیز بر عملکرد دانه معنی دار بود. در صفات ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد روغن و شاخص برداشت، تیمار 60 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر بالاترین مقدار را دارا بود. در صفات ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد روغن، که تحت تاثیر پرایمینگ قرار گرفته بودند تیمار سالسیلیک اسید توانست بیشترین مقدار را به خود اختصاص دهد. بیشترین عملکرد دانه و وزن 1000 دانه مربوط به تیمار اثر متقابل 60 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر و پرایمینگ با سالسیلیک اسید بود. بنابراین، وجود تکنولوژی همچون پیش تیمار که بتواند باعث رسیدگی زودهنگام محصول قبل از بروز تنش های گرمایی و خشکی شود ضروری به نظر می رسد.