شناسایی مولفه های دستیابی ساکنان به حس حضور در فضای باز مجتمع مسکونی

مجتمع‌های مسکونی که امروزه به فرم غالب مسکن شهری تبدیل ‌شده‌اند، به دلیل عدم توجه به مسائل کیفی و نیازهای روانی انسان‌ها و همین‌طور توجه صرف به مسائل کمی‌و اقتصادی، به نازل‌ترین نوع مسکن شهری تبدیل‌شده است. یکی از فضاهایی که همواره در راستای پاسخگویی به نیازهای انسانی می‌تواند نقشی کلیدی ایفا کند، فضاهای باز و ارتباط‌ دهنده ساختمان‌ها و بلوک‌ها در مجموعه‌های مسکونی است. چالش اصلی پژوهش حاضر، شناسایی مولفه‌های تاثیرگذار بر شکل‌گیری فضاهای باز مجتمع‌های مسکونی در راستای دستیابی ساکنین به سطح احساسی &حضور در مکان&می‌باشد. در سلسله مراتب مکان، &حضور در مکان&از مراتب بالا و به معنای یکی شدن آدمی‌با محیط است که یکی از موثرترین حس‌های انسانی است که پیوند انسان و محیط را به‌گونه‌ای مثبت درهم‌تنیده می‌نماید. از اینرو اهمیت پرداختن به این موضوع بیش از پیش نمایان می‌گردد. طرح پژوهش حاضر توصیفیپیمایشی با هدف کاربردی است. در راستای شناسایی مولفه‌های مزبور از ابزار مطالعات کتابخانه‌ای اسنادی و روش استدلال منطقی بهره گرفته شد. ابزار مورد استفاده جهت سنجش و ارزیابی مولفه‌ها و زیر مولفه‌های بدست آمده، پرسشنامه محقق ساخته بود که جهت سنجش روایی از ابزار اندازه گیری روایی صوری استفاده شد و در جهت پایایی از روش محاسبه آلفای کرونباخ بهره گرفته شد. در این تحقیق از روش‌های توصیفی و روش‌های استنباطی شامل: آزمون‌های شاپیرو ویلک یا آزمون کولموگروف اسمیرنوف استفاده شد. نظرسنجی از 12 نفر از اساتید و خبرگان و صاحبنظران حوزه معماری، شهرسازی و روانشناسی محیطی به ارزشگذاری و اولویت‌بندی مولفه‌های مزبور پرداخته شد که نتایج حاصل از پژوهش حاکی از تاثیرگذاری عوامل عملکردی، طبیعی و فرمی فضایی بر شکل‌گیری و ارتقاء حسِ‌حضور در مکانِ ساکنین دارد.

Identify the components of the residents’ access to the sense of open space in the residential complex

Today’s residential complexes, which have become the predominant form of urban housing, have become the lowest type of urban housing due to a lack of attention to quality issues and human psychological needs, as well as mere attention to quantitative and economic issues. One of the spaces that can always play a key role in meeting human needs is the open and communicative spaces of buildings and blocks in residential complexes. The main challenge of the present study is to identify the components that affect the formation of open spaces in residential complexes in order to achieve the emotional level of the residents of &presence in place&. In the hierarchy of place, &presence in place& is of high rank and means that one is united with the environment, which is one of the most effective human senses, which connects man and the environment in a positive way. In order to identify these components, at the beginning of library and citation studies were conducted to obtain basic theories, and finally these components were identified. In the next stage, qualitative identification and prioritization of these components were performed in a qualitative manner. This was done by using Delphi questionnaire and survey of 12 professors, experts and experts in the field of architecture, urban planning and environmental psychology. The influence of functional, natural and formalspatial factors on the formation and promotion of the sense of presence in the place of residents.