روند قانون‌گذاری مالیه در ایران دوره‌ی مشروطه (1324- 1341 قمری)

ساختار و تشکیلات مالیه در نظام دیوانسالاری ایران، پیشینه‌ای کهن دارد، اما پس از مشروطه در سال‌های 1324 تا 1341 قمری، در هنگامه‌ای که مشکلات اقتصادی شدید بود، مجلس در تبیین رویکردها، روند تدوین، تصویب و اجرای قوانین، نقش جدیدی ایفا کرد. کارگزاران مالیه و نمایندگان مجالس اول تا چهارم متاثر از نیازهای اقتصادی کشور، نابسامانی‌های سیاسی، و نیاز به بازآفرینی ساختار و تشکیلات نوین مالیه، تلاش‌های بسیاری در روند قانون‌گذاری انجام دادند. بررسی روند قانون‌گذاری مالیه در این دوره نشان می‌دهد که سامان سیاسی کشور با انسجام و یا ازهم‌گسیختگی سازمان مالیه، ورود و خروج کارگزاران و مستشاران خارجی، رویکردها و روش‌های نوین در مالیه و مسائل اقتصادی کشور در ارتباط بوده است. در نوشتار حاضر روند قانون‌گذاری مالیه، اصلاح و تحکیم ساختار اداری مالیه و نقش کاربدستان و کارگزاران مالیه و مجلس در فرایندهای آن مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس، اسناد اداری، قوانین، مشروح مذاکرات مجلس و منابع کتابخانه‌ای دیگر با روش تاریخی و رویکرد تحلیلی بررسی شده است. کنکاش و جستجو در میان داده‌های به‌دست‌آمده بیانگر آن است که از ابتدای تاسیس مجلس اصلاح اقتصادی و افزایش عایدات مورد بحث بود و با توجه به اتکای دولت به درآمدهای مالیاتی، مفروض آن است که رسیدگی به وضع مالیات‌ها می‌بایست مهم‌ترین تصمیم اصلاحی در سال‌های پس از به ثمر نشستن مشروطه باشد. اما سیر قوانین تصویب‌شده نشان می‌دهد که سیاستمداران و نمایندگان مجلس اصلاح و تحکیم ساختار اداری و سازمان‌دهی به وزارت مالیه را در اولویت در نظر گرفته و به این امر پرداختند.

tax legislation process in iran during constitution era (1906- 1922)

the structure and organization of finance in iran’s bureaucratic system have a long history, but after the constitution in the years 1906 to 1922, a time when economic problems were very severe, the parliament (majlis) played a new role in explainingapproaches, and the process of drafting, approving, and enforcing laws. the legislativeprocess was impacted by the economic needs of the country, political disorders, andthe need to recreate a new structure and organization for the ministry of finance,which led to the involvement of finance brokers and representatives of the first tothe fourth parliaments. a review of the legislative process of finance in this periodshows that the political system of the country has been related to the coherence ordisintegration of the organization of finance, the entry and exit of foreign brokers andadvisors, new approaches and methods in finance and economic issues of the country.the legislative process of finance, the reform and consolidation of the administrativestructure, and the role of entrepreneurs, finance brokers, and parliament are examinedin a historical manner using documents, laws, and other library resources. theinvestigation and search among the obtained data indicate that from the beginningof the establishment of the parliament, economic reform and increase of incomewere discussed, and according to the government’s reliance on tax revenues, it seemstaxes must have been the most important reform decision in the years following theconstitution. the results show that according to the legislation passed, politicians andparliamentarians prioritized reforming and consolidating the administrative structure, as well as forming the ministry of finance.