علل تلاش برای صادرات چای چین به ایران در دوره رضاشاه و دستاوردهای آن

در دوره‌ پهلوی اول انتظار می‌رفت روابط ایران و چین، پس از چند قرن وقفۀ نسبی، به‌ دلایلی از سر گرفته شود. بازرگانان و حکومت‌های دو سرزمین برای احیای مناسبات در این مقطع، بهبود روابط اقتصادی، ‌به‌ویژه تجارت چای، را محور تلاش‌های خود قرار دادند. این پژوهش براساس رویکرد توصیفی تحلیلی و مبتنی بر اسناد منتشرنشدۀ وزارت امور خارجه و مرکز اسناد ملی و نیز برخی منابع و تحقیقات در پی پاسخ به این پرسش است که تلاش‌ها برای احیای روابط اقتصادی ایران و چین در دورۀ پهلوی اول، خاصه تجارت چای، بر پایه‌ چه عواملی شکل گرفت و چگونه ادامه یافت و چه دستاوردی در پی داشت؟ یافته‌های تحقیق گویای آن است که تلاش‌ها و تکاپوها برای برقراری روابط میان دو کشور متاثر از عواملی چون قدرت‌یابی دو شخصیت نظامی در ایران و چین (رضاشاه و چیانگ ‌کای شک) و نیاز آنها به کسب اعتبار بین‌المللی و منافع اقتصادی شماری از تجار ایرانی و چینی بود. تلاش برای برقراری روابط دو سرزمین با اقداماتی چون استخدام متخصصان چینی در صنعت چای ایران، تلاش برای رونق مجدد صادرات چای چینی به ایران و مجاب کردن مسئولان دو کشور به تسهیل روابط تجاری به جریان افتاد. اما این تکاپوها به دلایلی چون دوری مسافت دو سرزمین، عدم احساس نیاز مسئولان دو کشور به یکدیگر و نقش قدرت‌های ثالث اقتصادی، تنها به ایجاد اتاق بازرگانی ایران در شهر شانگهای انجامید.

attempt for exportation of chinese tea to iran during reza shah’s period: causes, circumstances, obstacles and consequences

following a period of relative hiatus in the relation between iran and china, efforts were madeits revival during the first pahlavi i era. merchants and governments of the two countries, inan attempt to resume relations, attempted for an economic trade based on the tea. the mainquestion of this research aims to examine the factors that led to the revival of economicrelations between iran and china during the pahlavi i era with a focus on the tea trade and itscontinuation and achievements. this research is made using a descriptive-analytical approachand based on the contents of unpublished documents from the ministry of foreign affairsand the national archives, as well as some sources and research. the research findings indicatethat the efforts to establish relations between the two countries were influenced by factors suchas the rise to power of two military figures in these countries, their need to gain internationalprestige, and the economic interests of a number of iranian and chinese merchants. effortsto establish bilateral relations, through employing chinese experts in the iranian tea industry,attempting to revive the export of chinese tea to iran, and persuading the officials of thetwo countries to work for facilitating trade relations began and continued. however, theseefforts, were not very productive due to factors such as the geographical distance between thetwo countries, iran’s focus on the bill to strengthen the national tea industry, and its lack ofinterest in a serious relationship with china, and only resulted in the establishment of the iranchamber of commerce in shanghai.