ویژگی‌های تاریخی و مولفه‌های جامعه شهری ایران در اواخر دوره ساسانیان

شهرنشینی در ایران دوره ساسانیان تحول و تکامل شگرفی یافت. اگرچه شهر و شهرنشینی در این دوره ریشه در دوره‌های گذشته داشت، اما شهر ساسانی هم از نظر کالبد شهری و هم از نظر کارکرد دوره‌ای از تحول و توسعه و تکامل را تجربه کرد و بخش‌هایی به آن افزوده شد. تحول شهر ساسانی معلول عواملی چند بود که در مقاله حاضر از چهار منظر عوامل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی موثر در این تحول مورد بررسی قرار گرفته‌اند؛ از این رو هدف این پژوهش تبیین ویژگی‌های تاریخی و تحلیل عناصر اصلی جامعه شهری در عصر ساسانی از منظر نقش و تاثیر روند سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بر شکل‌گیری و تحول الگوی شهرنشینی و مناسبات جامعه شهری است. بررسی این مساله از راه تبیین و روش تحلیلی تاریخی نشان می‌دهد که شهر ساسانی با حوزه سیاسی و نظامی و حکومت مرکزی وابستگی و پیوستگی عمیق‌تری نسبت به گذشته یافت. همچنین جامعه شهری و کالبد شهر ساسانی تحت تاثیر جهان‌بینی، آموزه‌های دینی و آرمان‌های اجتماعی آن دوره قرار داشت.