|
|
|
|
تقابل ستاره‌شناسی سنتی و مدرن در جریان ترجمه علوم جدید (دوره ناصرالدین شاه قاجار)
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
زرگری نژاد غلامحسین ,احمدزاده محمد امیر
|
|
منبع
|
تاريخ ايران - 1389 - شماره : 66/5 - صفحه:49 -70
|
|
چکیده
|
یکی از مسایل مهم تاریخ ایران عصر ناصری شکل‌گیری تقابل دانش و فن‌آوری جدید در مقابل حفظ تلقی سنتی ایرانی از علم و عکس‌العمل عالمان علم سنتی بود. دستاوردهای علمی تمدن جدید مبتنی بر مبانی معرفت‌شناسی جدید و متکی بر روش تجربی در علوم طبیعی از طریق ترجمه‌ها در تضاد با درک سنتی از علم به معنای هرگونه دانستنی و تداوم جهان‌بینی سنتی ایرانی به همراه روش استقرا گرایی به عنوان روش کسب معرفت قرار گرفت. تقابل در عرصه‌های گوناگون علوم در عصر قاجاریه ابعاد و نمونه‌های متعدد داشت؛ درگیری منجم‌الدوله‌ها در مقابل مترجم ـ مولفان، مدارس سنتی در برابر دارالفنون و ردّیه‌های سنتی در قبال مقالات ترجمه‌ای و تالیفی روزنامه‌های جدید، مواردی از این دست بودند که عصری جدید را در موضوع مدرنیته علمی برای ایران رقم زد. تلاش گروه‌‌های اجتماعی در دو عرصه مذکور فضای چالش‌آمیز علمی و عقیدتی را به‌وجود آورد که در قالب ترجمه‌های علم جدید و رساله‌های سنتی قابل بررسی است. این مسایل به عنوان تقابل ستاره‌شناسی جدید و قدیم و در جریان ترجمه علوم جدید در عصر ناصری (1313 ـ 1264 ق)، موضوع مقاله حاضر بوده است. در این بررسی ضمن مطالعه محتوای متون ترجمه شده و متون ستاره‌شناسی متعلق به گفتمان سابق که رویکرد غالب عصر قاجار هم بوده است، به چالش‌هایی پرداخته می‌شود. در این بررسی، روش تحقیق تاریخی است و با اتکای به منابع خطی چاپ شده در موضوع مقاله در جهت کشف روابط علِّی بین شرایط تاریخی و رویکرد اندیشگی دو طیف مقابل و متضاد موافقان و مخالفان علم و روش علمی جدید بوده‌است.
|
|
کلیدواژه
|
ستاره‌شناسی ,ترجمه ,علوم جدید ,مترجمان ,تقابل علمی ,دوره ناصرالدین‌شاه ,Traditional Science ,Astronomy ,Translation ,New Science ,Translators ,Scientific Opposition ,Nasser-al-din-shah Era
|
|
آدرس
|
دانشگاه تهران, استاد دانشگاه تهران, ایران, پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی, استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
ahmadzadeamir20@yahoo.com
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Authors
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|