ساختار ایلی حکومت‌های ترکمان و بی‌ثباتی سیاسی

حکومت‌های قراقویونلو و آق‌قویونلو در طی حاکمیت خویش دچار بحران‌های سیاسی و نظامی عدیده‌ای شده بودند که از میان عوامل تاثیرگذار، ساختار قبیله‌ای اتحادیه از اهمیت زیادی برخودار است. این مقاله با بهره‌گیری آزاد از نظریه تعارض و روش تحلیل علّی و مقایسه‌ای نقش ساختار قبیله‌ای را در بی‌ثباتی سیاسی حکومت‌های ترکمان تبیین خواهد کرد. پاسخ بر این فرض استوار است که ساختار ایلی با ایجاد تعارض در ساحت‌های مختلف به ایل‌گرایی در سپاه، جناح‌گرایی در قبایل و قطب‌گرایی در اتحادیه دامن زده و با ایجاد تعارض در سه سطح، تعارض بین قبایل و سلطنت، تعارض درون اتحادیه‌ای، و تعارض درون قبیله‌ای، مانع پیوستگی قبایل با ساحت جدید قدرت متمرکز شده و زمینه‌های اقبال آنان را به شورش‌های شاهزادگی فراهم آورده است. بدین طریق حکومت‌ها در اوج قدرت توسط یک نیروی خارجی از هم می‌پاشیدند.