تبیین ایدئولوژی و برنامه های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جمعیت آزادی مردم ایران (بهمن 1331 تا اسفند 1333)

در پی باز شدن فضای سیاسی و فکری ایران در دهۀ بیست، احزاب مختلف با ایدئولوژی و برنامه های متفاوت پدید آمدند. جمعیت آزادی مردم ایران یکی از این احزاب بود که مقارن با دورۀ نهضت ملی شدن صنعت نفت فعالیت می کرد. این تحقیق به شیوۀ تحلیلی و توصیفی و با استفاده از منابع دست اول در پی تبیین ایدئولوژی و برنامه های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی این حزب است. حزب، براساس تحلیل خود، جامعۀ ایران را در آستانۀ یک تحول اجتماعی می دید و برای تحقق آن، برنامه ای مبتنی بر یک ایدئولوژی تبلیغ می کرد. شالودۀ این ایدئولوژی سوسیالیسم بر پایۀ خداپرستی بود، یعنی در عین توجه به سوسیالیسم، بر هویت دینی در شکل امر توحیدی تاکید داشت. حزب در ذیل این ایدئولوژی، برنامۀ سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مورد نظر خود را دنبال می کرد. دفاع از استقلال و تمامیت ارضی، کوشش برای تکمیل حاکمیت ملی دموکراتیک، عمومی کردن تمام منابع طبیعی و بهره برداری سوسیالیستی و ملی از آنها، بسط و توسعۀ ماشینیزم، واگذاری زمین زراعتی به کشاورزان و بسط مالکیت اجتماعی، ملی ساختن صنایع سنگین، تهیۀ وسایل فرهنگی و بهداشتی برای همه، مبارزه با افکار مادی و خرافی، پشتیبانی از مبانی اسلام برای تقویت ایمان، رشد فکری و اخلاقی اجتماع، تامین حقوق زنان و تحکیم خانواده از مهم ترین خواست هایی بود که حزب در پی تحقق آنها بود.

explanation of the ideology and the political, social, and economic programs of “the association for the freedom of the iranian people” (from january 1953 to february 1955)

following the opening of the political and intellectual space in iran in the 1320s, various political parties emerged with their different ideologies and programs. one of these parties was “the association for the freedom of the iranian people” (jamʿiyyat-e azadi-ye mardom-e iran), which began its activities around the same time as the nationalization of the iranian oil industry. this article aims to explain the ideology and the political, social and economic goals of “the association for the freedom of the iranian people” based on a descriptive-analytical method using primary sources. the party, based on its own analysis, saw iranian society on the verge of social transformation and promoted agendas based on a specific ideology to realize this transformation. the basis for this ideology was theistic socialism, i.e. a combination of socialism and islamic religious identity, on the basis of which the party pursued its goals. among the most important goals pursued by the party were the protection of iran’s independence and territorial integrity, the creation of a democratic national government, the nationalization of natural resources and their exploitation on the basis of a national socialist ideology, the development of mechanization, the cession of agricultural land to farmers, the extension of property rights, the nationalization of heavy industry, the provision of public health care and cultural products, thefight against materialistic and superstitious ideas, the support of islamic principles to strengthen faith, intellectual and moral growth in society, the guarantee of women’s rights and the strengthening of the family structure.