دگرگونی در آداب و رسوم معاشرتی ایرانیان در دوره قاجار (مطالعه موردی؛ دست دادن به سبک جدید)

ورود مدرنیته و فرهنگ نوین اروپایی به جامعۀ ایرانی در ساختارهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی تاثیراتی بر جای گذاشت و این ساختارها را دستخوش تغییر و دگرگونی کرد. بخش بزرگی از این تغییرات در حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی و به‌ ویژه در سبک زندگی و آداب ‌و رسوم معاشرتی جامعۀ ایرانی روی داد. یکی از این وجوه آداب احوال‌پرسی و به‌ویژه نماد دست دادن بود. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی تحلیلی بر آن است به این پرسش پاسخ دهد که دست دادن به عنوان نمادی از احوال‌پرسی و تعاملات انسانی به شیوۀ مدرن و «سبک فرنگی» از چه زمانی در جامعۀ ایرانی رواج یافت و چه دلالت‌هایی را به همراه آورد؟ یافته‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهد که به دنبال تعاملات فرهنگی با اروپاییان و رواج فرهنگ و آداب غربی، دست دادن به سبک فرنگی از عهد ناصری در ایران رایج گردید و در شیوه و کیفیت دست دادن و دلالت‌های مفهومی و معنایی آن دگرگونی‌های مهمی رخ داد. در مفهوم جدید، دست دادن به کنشی عام تبدیل شد و از موقعیت ها و اشخاص و مناسبت‌های خاص به سطح اجتماعی عام‌تری راه یافت.

transformation of iranian social customs during the qajar period (a case study of the new style of handshake)

the arrival of modernity and the new european culture in iranian society had an impact on political, social and cultural structures and caused these structures to undergo certain changes. a large part of these changes affected the social and cultural sphere, especially the lifestyle and etiquette of iranian society. one of the customs that went through change was the greeting, especially the tradition of shaking hands. this article aims to investigate the arrival, acceptance and significance of the new handshake as a sign of the modern and western (so-called farangi) style of greeting and human interaction using the descriptive-analytical method. the results show that following cultural interactions with europeans and the spread of western culture and customs, the western-style handshake became popular in iran from the naserid period onward and the nature of the manner of handshake and its conceptual and semantic implications changed significantly. in this new way, the handshake became a common practice and it transformed from an etiquette reserved for special occasions and individuals into a wide-ranging social practice.