آیا تشکیل حکومت صفویه مبداء تاریخ جدید یا معاصر ایران است؟

صفویان با ایجاد حکومتی متمرکز قلمرو تاریخی ایران را احیا نمودند و به تشیع رسمیت دادند. برخی مدعی اند صفویان دولت ملی ایجاد کردند و به ایرانیان وحدت و هویت ملی تازه ای دادند. دو دهه پس از انقلاب اسلامی این ایده رواج یافت که تاسیس حکومت صفویه مبدا تاریخ معاصر/ جدید ایران است. با توجه به اهمیت این ادعا و پیامدهای آن، مقالۀ حاضر به ارزیابی این مسئله می پردازد که آیا واقعاً برآمدن صفویان مبدا تاریخ معاصر ایران است و آیا می توان از دولت ملی و شکل گیری هویت واحد ملی در دورۀ صفویه سخن گفت؟ نگارنده مهم ترین ایده های مطرح شده در این باره را در قالب سه گفتمان شرق شناسانه، ایران گرایانه و شیعه گرایانه دسته بندی و بررسی می کند. نتایج پژوهش نشان می دهد تشکیل حکومت صفویه سرآغاز یک دورۀ تاریخی تازه در چارچوب دوران میانۀ ایران و در استمرار آن است نه مبدا تاریخ جدید یا معاصر ایران. با حکمرانی صفویان نه تمدن نوینی تاسیس شد که ایران را وارد دورۀ تجدد کند و نه ایران در تمدن جدید اروپایی سهیم شد تا از امکانات و فرصت های آن بهره مند شود و نه تعریف تازه ای از موقعیت ایران در نسبت با مدرنیته به دست آمد. در نتیجه، صفویان دورۀ پیشامدرن ایران را تنها با تغییر مذهب و تغییر رابطۀ دین و دولت ادامه دادند.

is the formation of the safavid state the beginning of the modern or contemporary history of iran

by establishing a centralized government, the safavids revived the historical territory of iran and gavelegitimacy to shiism. some claim that the safavids created a national state and gave iranians a newnational identity and unity. two decades after the islamic revolution, an idea was popularized that theestablishment of the safavid government was the origin of the contemporary/modern history of iran.considering the significance and consequences of such a claim, the present article aims to evaluatewhether the emergence of the safavids is the origin of iranian contemporary history. in addition, canwe speak of a national government and the formation of national identity during the safavid period?the author puts the most important ideas raised in this regard in the form of three discourses:orientalistic, pan-iranistic, and shiite. the article concludes that the establishment of the safavidgovernment is the beginning of a new historical stage within the framework of medieval iran and itscontinuation, not the beginning of modern or contemporary iranian history. it can be argued that withthe safavids government, neither a new civilization was established in iran, that would bring iran intothe modern era, nor did iran participate in the new european civilization to benefit from its facilitiesand opportunities, nor was a new definition of its position in relation to modernity was presented. asa result, the safavid period was a continuation of the pre-modern period of iran only with religiouschanges and a shift in the relationship between religion and the state.